कुक्कुट

Hindi

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit कुक्कुट (kukkuṭa).

Pronunciation

• (Delhi Hindi) IPA^(key): /kʊk.kʊʈ/, [kʊk̚.kʊʈ]

Noun

कुक्कुट • (kukkuṭ) m (feminine कुक्कुटी)

1. cock, rooster, fowl

   Synonyms: मुर्ग़ा (murġā), कुकड़ा (kukṛā)

   • 2009, Shivaji Sawant, युगन्धर [yugandhar], Bhartiya Jnanpith, →ISBN, page 202:

     पश्चिम की ओर तो कुक्कुटों की लड़ाई के लिए एक विशिष्ट क्षेत्र रखा गया है।

     paścim kī or to kukkuṭõ kī laṛāī ke lie ek viśiṣṭ kṣetra rakhā gayā hai.

     Towards the west, a special area has been kept for cock-fights.

Declension

Declension of कुक्कुट (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	कुक्कुट kukkuṭ	कुक्कुट kukkuṭ
oblique	कुक्कुट kukkuṭ	कुक्कुटों kukkuṭõ
vocative	कुक्कुट kukkuṭ	कुक्कुटो kukkuṭo

Further reading

• Caturvedi, Mahendra, Bhola Nath Tiwari (1970) “कुक्कुट”, in A practical Hindi-English dictionary, Delhi: National Publishing House, page 139
• McGregor, Ronald Stuart (1993) “कुक्कुट”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press, page 202

Pali

Alternative forms

Alternative forms

• kukkuṭa (Latin script)
• 𑀓𑀼𑀓𑁆𑀓𑀼𑀝 (Brahmi script)
• কুক্কুট (Bengali script)
• කුක‍්කුට (Sinhalese script)
• ကုက္ကုဋ or ၵုၵ္ၵုꩦ or ၵုၵ်ၵုꩦ (Burmese script)
• กุกฺกุฏ or กุกกุฏะ (Thai script)
• ᨠᩩᨠ᩠ᨠᩩᨭ (Tai Tham script)
• ກຸກ຺ກຸຏ or ກຸກກຸຏະ (Lao script)
• កុក្កុដ (Khmer script)
• 𑄇𑄪𑄇𑄴𑄇𑄪𑄑 (Chakma script)

Noun

कुक्कुट m

1. Devanagari script form of kukkuṭa

Declension

Declension table of "कुक्कुट" (masculine)

Case \ Number	Singular	Plural
Nominative (first)	कुक्कुटो (kukkuṭo)	कुक्कुटा (kukkuṭā)
Accusative (second)	कुक्कुटं (kukkuṭaṃ)	कुक्कुटे (kukkuṭe)
Instrumental (third)	कुक्कुटेन (kukkuṭena)	कुक्कुटेहि (kukkuṭehi) or कुक्कुटेभि (kukkuṭebhi)
Dative (fourth)	कुक्कुटस्स (kukkuṭassa) or कुक्कुटाय (kukkuṭāya) or कुक्कुटत्थं (kukkuṭatthaṃ)	कुक्कुटानं (kukkuṭānaṃ)
Ablative (fifth)	कुक्कुटस्मा (kukkuṭasmā) or कुक्कुटम्हा (kukkuṭamhā) or कुक्कुटा (kukkuṭā)	कुक्कुटेहि (kukkuṭehi) or कुक्कुटेभि (kukkuṭebhi)
Genitive (sixth)	कुक्कुटस्स (kukkuṭassa)	कुक्कुटानं (kukkuṭānaṃ)
Locative (seventh)	कुक्कुटस्मिं (kukkuṭasmiṃ) or कुक्कुटम्हि (kukkuṭamhi) or कुक्कुटे (kukkuṭe)	कुक्कुटेसु (kukkuṭesu)
Vocative (calling)	कुक्कुट (kukkuṭa)	कुक्कुटा (kukkuṭā)

Sanskrit

Alternative forms

• कुर्कुट (kurkuṭa)

Alternative scripts

Alternative scripts

• কুক্কুট (Assamese script)
• ᬓᬸᬓ᭄ᬓᬸᬝ (Balinese script)
• কুক্কুট (Bengali script)
• 𑰎𑰲𑰎𑰿𑰎𑰲𑰘 (Bhaiksuki script)
• 𑀓𑀼𑀓𑁆𑀓𑀼𑀝 (Brahmi script)
• ကုက္ကုဋ (Burmese script)
• કુક્કુટ (Gujarati script)
• ਕੁਕ੍ਕੁਟ (Gurmukhi script)
• 𑌕𑍁𑌕𑍍𑌕𑍁𑌟 (Grantha script)
• ꦏꦸꦏ꧀ꦏꦸꦛ (Javanese script)
• 𑂍𑂳𑂍𑂹𑂍𑂳𑂗 (Kaithi script)
• ಕುಕ್ಕುಟ (Kannada script)
• កុក្កុដ (Khmer script)
• ກຸກ຺ກຸຏ (Lao script)
• കുക്കുട (Malayalam script)
• ᡬᡠᡬᡬᡠᢞᠠ (Manchu script)
• 𑘎𑘳𑘎𑘿𑘎𑘳𑘘 (Modi script)
• ᢉᠤᢉᢉᠤᢌᠠ᠋ (Mongolian script)
• 𑦮𑧔𑦮𑧠𑦮𑧔𑦸 (Nandinagari script)
• 𑐎𑐸𑐎𑑂𑐎𑐸𑐚 (Newa script)
• କୁକ୍କୁଟ (Odia script)
• ꢒꢸꢒ꣄ꢒꢸꢜ (Saurashtra script)
• 𑆑𑆶𑆑𑇀𑆑𑆶𑆛 (Sharada script)
• 𑖎𑖲𑖎𑖿𑖎𑖲𑖘 (Siddham script)
• කුක‍්කුට (Sinhalese script)
• 𑩜𑩒𑩜 𑪙𑩜𑩒𑩦 (Soyombo script)
• 𑚊𑚰𑚊𑚶𑚊𑚰𑚔 (Takri script)
• குக்குட (Tamil script)
• కుక్కుట (Telugu script)
• กุกฺกุฏ (Thai script)
• ཀུ་ཀྐུ་ཊ (Tibetan script)
• 𑒏𑒳𑒏𑓂𑒏𑒳𑒙 (Tirhuta script)
• 𑨋𑨃𑨋𑩇𑨋𑨃𑨔 (Zanabazar Square script)

Etymology

Onomatopoeic; compare कुक्कुभ (kukkubha).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /kuk.ku.ʈɐ́/, [kuk̚.ku.ʈɐ́]
• (Classical) IPA^(key): /ˈkuk.ku.ʈɐ/, [ˈkuk̚.ku.ʈɐ]

Noun

कुक्कुट • (kukkuṭá) stem, m (feminine कुक्कुटी)

1. cock, rooster

   Synonyms: ताम्रचूड (tāmracūḍa), चरणयोधिन् (caraṇayodhin), कृकवाकु (kṛkavāku), कुटरु (kuṭaru), चरणायुध (caraṇāyudha), प्रातर्णादिन् (prātarṇādin); see also Thesaurus:कुक्कुट

   • c. 1200 BCE – 800 BCE, Śukla-Yajurveda (Vājasenayi Saṃhitā) 1.16.1:

     कुक्कुटोऽसि मधुजिह्व इषमूर्जमावद त्वया वयं संघातं संघातं जेष्म ।

     kukkuṭoʼsi madhujihva iṣamūrjamāvada tvayā vayaṃ saṃghātaṃ saṃghātaṃ jeṣma.

     You, cock, sweet-tongued, invoke strength and vigour [by your cackle]; by you, we win battles.

   • c. 500 BCE – 100 BCE, Rāmāyaṇa 5.11.13:

     ददर्श हरिशार्दूलो मयूरान् कुक्कुटांस्तथा ।
     वराहवार्ध्राणसकान् दधिसौवर्चलायुतान् ॥

     dadarśa hariśārdūlo mayūrān kukkuṭāṃstathā.
     varāhavārdhrāṇasakān dadhisauvarcalāyutān.

     The best monkey saw the meat of peacocks, cocks, pigs and rhinos, mixed with curd and sochal salt.

Declension

Masculine a-stem declension of कुक्कुट (kukkuṭá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	कुक्कुटः kukkuṭáḥ	कुक्कुटौ / कुक्कुटा¹ kukkuṭaú / kukkuṭā́¹	कुक्कुटाः / कुक्कुटासः¹ kukkuṭā́ḥ / kukkuṭā́saḥ¹
Vocative	कुक्कुट kúkkuṭa	कुक्कुटौ / कुक्कुटा¹ kúkkuṭau / kúkkuṭā¹	कुक्कुटाः / कुक्कुटासः¹ kúkkuṭāḥ / kúkkuṭāsaḥ¹
Accusative	कुक्कुटम् kukkuṭám	कुक्कुटौ / कुक्कुटा¹ kukkuṭaú / kukkuṭā́¹	कुक्कुटान् kukkuṭā́n
Instrumental	कुक्कुटेन kukkuṭéna	कुक्कुटाभ्याम् kukkuṭā́bhyām	कुक्कुटैः / कुक्कुटेभिः¹ kukkuṭaíḥ / kukkuṭébhiḥ¹
Dative	कुक्कुटाय kukkuṭā́ya	कुक्कुटाभ्याम् kukkuṭā́bhyām	कुक्कुटेभ्यः kukkuṭébhyaḥ
Ablative	कुक्कुटात् kukkuṭā́t	कुक्कुटाभ्याम् kukkuṭā́bhyām	कुक्कुटेभ्यः kukkuṭébhyaḥ
Genitive	कुक्कुटस्य kukkuṭásya	कुक्कुटयोः kukkuṭáyoḥ	कुक्कुटानाम् kukkuṭā́nām
Locative	कुक्कुटे kukkuṭé	कुक्कुटयोः kukkuṭáyoḥ	कुक्कुटेषु kukkuṭéṣu
Notes	¹Vedic

Descendants

• Niya Prakrit: 𐨐𐨂𐨐𐨂𐨜 (kukuḍa)
• Pali: kukkuṭa
• Prakrit: 𑀓𑀼𑀓𑁆𑀓𑀼𑀟 (kukkuḍa) (see there for further descendants)
• → Hindi: कुक्कुट (kukkuṭ)
• → Telugu: కుక్కుటము (kukkuṭamu)

References

• Monier Williams (1899) “कुक्कुट”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 287.
• Hellwig, Oliver (2010-2024) “kukkuṭa”, in DCS - The Digital Corpus of Sanskrit, Berlin, Germany.
• Apte, Vaman Shivram (1890) “कुक्कुट”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan, page 577
• Arthur Anthony Macdonell (1893) “कुक्कुट”, in A practical Sanskrit dictionary with transliteration, accentuation, and etymological analysis throughout, London: Oxford University Press, page 69
• Arthur Berriedale Keith, Arthur Anthony Macdonell (1912) “kukkuṭa”, in Vedic index of names and subjects, volume 1, London: John Murray, Albemarle Street, W. [Published for the Government of India], →OCLC, page 160
• Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “kukkuṭa”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press, page 164