ayılmak
Jump to navigation
Jump to search
Turkish[edit]
Etymology[edit]
From Ottoman Turkish آییلمق (ayılmak), [1] passive of Proto-Turkic *ād- (“to sober up”).[2] The simplest form is not attested in Common Turkic, therefore Nişanyan assumes *ad- “to separate, distinguish, notice” and claims Old Turkic 𐰑𐰺𐰞 (adrïl-, “to separate (intr.)”) (see ayrılmak) and adıl- must be causative-passive and passive forms of this stem respectively. He gives the example of Arabic فَرَقَ (faraqa, “to separate, distinguish”). Cognate with Azerbaijani ayılmaq (“to wake up, sober up”), Turkmen aýylmak (“to recollect oneself”).
Pronunciation[edit]
Audio (file)
Verb[edit]
ayılmak (third-person singular simple present ayılır)
- (intransitive) to sober up
- (intransitive) to come to (after fainting)
- (intransitive) to realize the facts, see the light
Conjugation[edit]
Conjugation of ayılmak (aorist in -V⁴r)
Note: Actual conjugations can be more complex than tables below. Compound forms with the auxiliary olmak not shown. See also Appendix:Turkish suffixes#Verbs.
| Positive declarative | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| infinitive | ayılmak | |||||||
| impersonal participle | imperfective | ayılan | ||||||
| perfective | ayılmış | |||||||
| prospective | ayılacak | |||||||
| personal participle | non-prospective | ayıldığım | ayıldığın | ayıldığı | ayıldığımız | ayıldığınız | ayıldıkları | |
| prospective | ayılacağım | ayılacağın | ayılacağı | ayılacağımız | ayılacağınız | ayılacakları | ||
| verbal noun | ayılma | |||||||
| way of doing | ayılış | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
| indicative | present | aorist | ayılırım | ayılırsın | ayılır | ayılırız | ayılırsınız | ayılırlar |
| imperfective | ayılıyorum | ayılıyorsun | ayılıyor | ayılıyoruz | ayılıyorsunuz | ayılıyorlar | ||
| past | perfective | ayıldım | ayıldın | ayıldı | ayıldık | ayıldınız | ayıldılar | |
| imperfective | ayılıyordum | ayılıyordun | ayılıyordu | ayılıyorduk | ayılıyordunuz | ayılıyorlardı (or ayılıyordular) | ||
| future | ayılacağım | ayılacaksın | ayılacak | ayılacağız | ayılacaksınız | ayılacaklar | ||
| inferential | perfective | ayılmışım | ayılmışsın | ayılmış | ayılmışız | ayılmışsınız | ayılmışlar | |
| aorist | ayılırmışım | ayılırmışsın | ayılırmış | ayılırmışız | ayılırmışsınız | ayılırlarmış (or ayılırmışlar) | ||
| imperfective | ayılıyormuşum | ayılıyormuşsun | ayılıyormuş | ayılıyormuşuz | ayılıyormuşsunuz | ayılıyorlarmış | ||
| conditional | simple | ayılsam | ayılsan | ayılsa | ayılsak | ayılsanız | ayılsalar | |
| perfective | ayılsaydım | ayılsaydın | ayılsaydı | ayılsaydık | ayılsaydınız | ayılsaydılar | ||
| optative | ayılayım | ayılasın | ayıla | ayılalım | ayılasınız | ayılalar | ||
| progressive | ayılmaktayım | ayılmaktasın | ayılmakta | ayılmaktayız | ayılmaktasınız | ayılmaktalar | ||
| necessitative | ayılmalıyım | ayılmalısın | ayılmalı | ayılmalıyız | ayılmalısınız | ayılmalılar | ||
| imperative | ayıl | ayılsın | ayılın | ayılsınlar | ||||
| Positive interrogative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
| indicative | present | aorist | ayılır mıyım? | ayılır mısın? | ayılır mı? | ayılır mıyız? | ayılır mısınız? | ayılırlar mı? |
| imperfective | ayılıyor muyum? | ayılıyor musun? | ayılıyor mu? | ayılıyor muyuz? | ayılıyor musunuz? | ayılıyorlar mı? | ||
| past | perfective | ayıldım mı? | ayıldın mı? | ayıldı mı? | ayıldık mı? | ayıldınız mı? | ayıldılar mı? | |
| imperfective | ayılıyor muydum? | ayılıyor muydun? | ayılıyor muydu? | ayılıyor muyduk? | ayılıyor muydunuz? | ayılıyorlar mıydı? | ||
| future | ayılacak mıyım? | ayılacak mısın? | ayılacak mı? | ayılacak mıyız? | ayılacak mısınız? | ayılacaklar mı? | ||
| inferential | perfective | ayılmış mıyım? | ayılmış mısın? | ayılmış mı? | ayılmış mıyız? | ayılmış mısınız? | ayılmışlar mı? | |
| aorist | ayılır mıymışım? | ayılır mıymışsın? | ayılır mıymış? | ayılır mıymışız? | ayılır mıymışsınız? | ayılırlar mıymış? | ||
| imperfective | ayılıyor muymuşum? | ayılıyor muymuşsun? | ayılıyor muymuş? | ayılıyor muymuşuz? | ayılıyor muymuşsunuz? | ayılıyorlar mıymış? | ||
| conditional | simple | ayılsam mı? | ayılsan mı? | ayılsa mı? | ayılsak mı? | ayılsanız mı? | ayılsalar mı? | |
| perfective | ayılsa mıydım? | ayılsa mıydın? | ayılsa mıydı? | ayılsa mıydık? | ayılsa mıydınız? | ayılsalar mıydı? | ||
| progressive | ayılmakta mıyım? | ayılmakta mısın? | ayılmakta mı? | ayılmakta mıyız? | ayılmakta mısınız? | ayılmaktalar mı? | ||
| necessitative | ayılmalı mıyım? | ayılmalı mısın? | ayılmalı mı? | ayılmalı mıyız? | ayılmalı mısınız? | ayılmalılar mı? | ||
| Negative declarative | ||||||||
| infinitive | ayılmamak | |||||||
| impersonal participle | imperfective | ayılmayan | ||||||
| perfective | ayılmamış | |||||||
| prospective | ayılmayacak | |||||||
| personal participle | non-prospective | ayılmadığım | ayılmadığın | ayılmadığı | ayılmadığımız | ayılmadığınız | ayılmadıkları | |
| prospective | ayılmayacağım | ayılmayacağın | ayılmayacağı | ayılmayacağımız | ayılmayacağınız | ayılmayacakları | ||
| verbal noun | ayılmama | |||||||
| way of doing | ayılmayış | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
| indicative | present | aorist | ayılmam | ayılmazsın | ayılmaz | ayılmayız | ayılmazsınız | ayılmazlar |
| imperfective | ayılmıyorum | ayılmıyorsun | ayılmıyor | ayılmıyoruz | ayılmıyorsunuz | ayılmıyorlar | ||
| past | perfective | ayılmadım | ayılmadın | ayılmadı | ayılmadık | ayılmadınız | ayılmadılar | |
| imperfective | ayılmıyordum | ayılmıyordun | ayılmıyordu | ayılmıyorduk | ayılmıyordunuz | ayılmıyorlardı | ||
| future | ayılmayacağım | ayılmayacaksın | ayılmayacak | ayılmayacağız | ayılmayacaksınız | ayılmayacaklar | ||
| inferential | perfective | ayılmamışım | ayılmamışsın | ayılmamış | ayılmamışız | ayılmamışsınız | ayılmamışlar | |
| aorist | ayılmazmışım | ayılmazmışsın | ayılmazmış | ayılmazmışız | ayılmazmışsınız | ayılmazlarmış | ||
| imperfective | ayılmıyormuşum | ayılmıyormuşsun | ayılmıyormuş | ayılmıyormuşuz | ayılmıyormuşsunuz | ayılmıyorlarmış | ||
| conditional | simple | ayılmasam | ayılmasan | ayılmasa | ayılmasak | ayılmasanız | ayılmasalar | |
| perfective | ayılmasaydım | ayılmasaydın | ayılmasaydı | ayılmasaydık | ayılmasaydınız | ayılmasaydılar | ||
| optative | ayılmayayım | ayılmayasın | ayılmaya | ayılmayalım | ayılmayasınız | ayılmayalar | ||
| progressive | ayılmamaktayım | ayılmamaktasın | ayılmamakta | ayılmamaktayız | ayılmamaktasınız | ayılmamaktalar | ||
| necessitative | ayılmamalıyım | ayılmamalısın | ayılmamalı | ayılmamalıyız | ayılmamalısınız | ayılmamalılar | ||
| imperative | ayılma | ayılmasın | ayılmayın | ayılmasınlar | ||||
| Negative interrogative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
| indicative | present | aorist | ayılmaz mıyım? | ayılmaz mısın? | ayılmaz mı? | ayılmaz mıyız? | ayılmaz mısınız? | ayılmazlar mı? |
| imperfective | ayılmıyor muyum? | ayılmıyor musun? | ayılmıyor mu? | ayılmıyor muyuz? | ayılmıyor musunuz? | ayılmıyorlar mı? | ||
| past | perfective | ayılmadım mı? | ayılmadın mı? | ayılmadı mı? | ayılmadık mı? | ayılmadınız mı? | ayılmadılar mı? | |
| imperfective | ayılmıyor muydum? | ayılmıyor muydun? | ayılmıyor muydu? | ayılmıyor muyduk? | ayılmıyor muydunuz? | ayılmıyorlar mıydı? | ||
| future | ayılmayacak mıyım? | ayılmayacak mısın? | ayılmayacak mı? | ayılmayacak mıyız? | ayılmayacak mısınız? | ayılmayacaklar mı? | ||
| inferential | perfective | ayılmamış mıyım? | ayılmamış mısın? | ayılmamış mı? | ayılmamış mıyız? | ayılmamış mısınız? | ayılmamışlar mı? | |
| aorist | ayılmaz mıymışım? | ayılmaz mıymışsın? | ayılmaz mıymış? | ayılmaz mıymışız? | ayılmaz mıymışsınız? | ayılmazlar mıymış? | ||
| imperfective | ayılmıyor muymuşum? | ayılmıyor muymuşsun? | ayılmıyor muymuş? | ayılmıyor muymuşuz? | ayılmıyor muymuşsunuz? | ayılmıyorlar mıymış? | ||
| conditional | simple | ayılmasam mı? | ayılmasan mı? | ayılmasa mı? | ayılmasak mı? | ayılmasanız mı? | ayılmasalar mı? | |
| perfective | ayılmasa mıydım? | ayılmasa mıydın? | ayılmasa mıydı? | ayılmasa mıydık? | ayılmasa mıydınız? | ayılmasalar mıydı? | ||
| progressive | ayılmamakta mıyım? | ayılmamakta mısın? | ayılmamakta mı? | ayılmamakta mıyız? | ayılmamakta mısınız? | ayılmamaktalar mı? | ||
| necessitative | ayılmamalı mıyım? | ayılmamalı mısın? | ayılmamalı mı? | ayılmamalı mıyız? | ayılmamalı mısınız? | ayılmamalılar mı? | ||
Antonyms[edit]
Derived terms[edit]
Related terms[edit]
References[edit]
- ^ Nişanyan, Sevan (2002–) “ayıl-”, in Nişanyan Sözlük
- ^ Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg (2003) Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill: “*p`ā́dV”