dziwny

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search
See also: dżiwnÿ

Old Polish[edit]

Alternative forms[edit]

Etymology[edit]

Inherited from Proto-Slavic *divьnъ. By surface analysis, dziw +‎ -ny. First attested in the 14th century.

Pronunciation[edit]

  • IPA(key): (10th–15th CE) /d͡ʑivnɨː/
  • IPA(key): (15th CE) /d͡ʑivnɨ/

Adjective[edit]

dziwny (derived adverb dziwno or dziwnie)

  1. wonderful; awesome
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter]‎[2], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 4, 4:
      Y wedzce, isz dziwna vczinil gospodzin swøtego swego (mirificavit dominus sanctum suum)
      [I wiedzcie, iż dziwna uczynił Gospodzin świętego swego (mirificavit Dominus sanctum suum)]
    • 1442, Wokabularz Raczyńskich, Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu, sygn. 1360/I, page 146r:
      Mirabilis dzywny
      [Mirabilis dziwny]
  2. odd; unusual; peculiar
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter]‎[3], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 92, 6:
      Dzywna powiszena morza, dziwny w wisokoscy gospodzin (mirabiles elationes maris, mirabilis in altis dominus)
      [Dziwna powyszenia morza, dziwny w wysokości Gospodzin (mirabiles elationes maris, mirabilis in altis Dominus)]
  3. sightworthy (worth seeing)
    • 1930 [Fifteenth century], “I Par”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎[4], 17, 17:
      Vczinylesz myø dziwnego nade wszitki lyvdzi (fecisti me spectabilem super omnes homines), panye bosze moy!
      [Uczyniłeś mię dziwnego nade wszytki ludzi (fecisti me spectabilem super omnes homines), Panie Boże mój!]
  4. The meaning of this term is uncertain. Possibilities include:
    1. wild; feral
      • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 63:
        Dziwny] kosch ibicum (numquid nosti tempus partus ibicum in petris vel parturientes cervas observasti? Job 39, 1)
        [Dziwny[ch] koz ibicum (numquid nosti tempus partus ibicum in petris vel parturientes cervas observasti? Job 39, 1)]

Derived terms[edit]

phrases

Descendants[edit]

  • Masurian: dżiwnÿ
  • Polish: dziwny
  • Silesian: dziwny

References[edit]

Polish[edit]

Etymology[edit]

Inherited from Old Polish dziwny. By surface analysis, dziw +‎ -ny.

Pronunciation[edit]

  • IPA(key): /ˈd͡ʑiv.nɨ/
  • (Middle Polish) IPA(key): /ˈd͡ʑiv.nɨ/
  • Audio(file)
  • Rhymes: -ivnɨ
  • Syllabification: dziw‧ny

Adjective[edit]

dziwny (comparative dziwniejszy, superlative najdziwniejszy, Middle Polish comparative nadziwniejszy, derived adverb dziwnie or dziwno)

  1. strange, odd, weird (behaving or appearing in an unusual, unnormal, or not understandable way; indicitive of such behavior)
  2. strange, odd, weird (unexpected and drawing attention)
  3. (Middle Polish) peculiar, particular; unique, special
    Synonym: osobliwy
  4. (Middle Polish) miraculous
    Synonym: cudowny
  5. (Middle Polish) awesome; sightworthy (worthy of awe or admiration, or seeing)
  6. (Middle Polish) surprised
    Synonym: zdziwiony
  7. (Middle Polish) larger than expected
  8. (Middle Polish) strange; miraculous Further details are uncertain.

Declension[edit]

Declension of dziwny (hard)
singular plural
masculine animate masculine inanimate feminine neuter virile (= masculine personal) non-virile
nominative dziwny dziwna dziwne dziwni dziwne
genitive dziwnego dziwnej dziwnego dziwnych
dative dziwnemu dziwnej dziwnemu dziwnym
accusative dziwnego dziwny dziwną dziwne dziwnych dziwne
instrumental dziwnym dziwną dziwnym dziwnymi
locative dziwnym dziwnej dziwnym dziwnych

Derived terms[edit]

adjectives
interjections
nouns
particles

Trivia[edit]

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), dziwny is one of the most used words in Polish, appearing 7 times in scientific texts, 5 times in news, 14 times in essays, 17 times in fiction, and 19 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 62 times, making it the 1048th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]

References[edit]

  1. ^ Ida Kurcz (1990) “dziwny”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language]‎[1] (in Polish), volume 1, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 105

Further reading[edit]

  • dziwny in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • dziwny in Polish dictionaries at PWN
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “dziwny”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • “DZIWNY”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 06.11.2017
  • Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “dziwny”, in Słownik języka polskiego‎[8]
  • Aleksander Zdanowicz (1861) “dziwny”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861‎[9]
  • J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “dziwny”, in Słownik języka polskiego‎[10] (in Polish), volume 1, Warsaw, page 662
  • dziwny in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego

Silesian[edit]

Etymology[edit]

Inherited from Old Polish dziwny. By surface analysis, dziwn +‎ -ny.

Pronunciation[edit]

  • IPA(key): /ˈd͡ʑivnɨ/
  • Rhymes: -ivnɨ
  • Syllabification: dziw‧ny

Adjective[edit]

dziwny (comparative dziwniyjszy, superlative nojdziwniyjszy, derived adverb dziwnie)

  1. strange, odd, weird

Declension[edit]

Declension of dziwny
singular plural
masculine neuter feminine virile nonvirile
nominative dziwny dziwne dziwnŏ dziwni dziwne
genitive dziwnego dziwnyj dziwnych
dative dziwnymu dziwnyj dziwnym
accusative animate dziwnego dziwne dziwnõ dziwnych dziwne
inanimate dziwny
instrumental dziwnym dziwnōm dziwnymi
locative dziwnym dziwnyj dziwnych
vocative dziwny dziwne dziwnŏ dziwni dziwne

Further reading[edit]

  • dziwny in silling.org
  • Henryk Jaroszewicz (2022) “dziwnŏ”, in Zasady pisowni języka śląskiego (in Polish), Siedlce: Wydawnictwo Naukowe IKR[i]BL, page 75
  • Aleksandra Wencel (2023) “dźiwny”, in Dykcjůnôrz ślų̊sko-polski‎[11], page 195
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=dziwny&oldid=78260502"