йыр

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search

Bashkir[edit]

Bashkir Wikipedia has an article on:
Wikipedia ba

Etymology[edit]

Proto-Turkic *yïr (“song”).

Cognate with Tatar җыр (cır), Kazakh жыр (jyr), Karachay-Balkar джыр (cır), Kumyk йыр (yır), etc.

Pronunciation[edit]

  • IPA(key): [jɯ̞r]
  • Audio(file)
  • Hyphenation: йыр (one syllable)

Noun[edit]

йыр • (yır)

  1. song
    Мөхәббәт тураһында йыр.
    Möxəbbət turahında yır.
    A song about love.
    Йыр өҙөлдө; миңә ҡағылып китте Ғазраилдың ҡара ҡанат осо. (Mustai Karim)
    Yır öźöldö; miñə qağılıp kitte Ğazraildıñ qara qanat oso.
    The song cut off; the tip of Azrael's black wing touched me (in passing).

Declension[edit]

Declension of йыр (yır)
singular plural
absolute йыр (yır) йырҙар (yırźar)
definite genitive йырҙың (yırźıñ) йырҙарҙың (yırźarźıñ)
dative йырға (yırğa) йырҙарға (yırźarğa)
definite accusative йырҙы (yırźı) йырҙарҙы (yırźarźı)
locative йырҙа (yırźa) йырҙарҙа (yırźarźa)
ablative йырҙан (yırźan) йырҙарҙан (yırźarźan)

Derived terms[edit]

Kumyk[edit]

Etymology[edit]

From Proto-Turkic *yïr (“song”).

Noun[edit]

йыр • (yır)

  1. song

Declension[edit]

Declension of йыр (yır)
Singular Plural
nominative йыр (yır) йырлар (yırlar)
accusative йырны (yırnı) йырланы (yırlanı)
dative йыргъа (yırğa) йырлагъа (yırlağa)
locative йырда (yırda) йырларда (yırlarda)
ablative йырдан (yırdan) йырлардан (yırlardan)
genitive йырны (yırnı) йырланы (yırlanı)
Possessive forms of йыр (yır)
1sg Singular Plural
nominative йырым (yırım) йырларым (yırlarım)
accusative йырымны (yırımnı) йырларымны (yırlarımnı)
dative йырымгъа (yırımğa) йырларыма (yırlarıma)
locative йырымда (yırımda) йырларымда (yırlarımda)
ablative йырымдан (yırımdan) йырларымдан (yırlarımdan)
genitive йырымны (yırımnı) йырларымны (yırlarımnı)
1pl Singular Plural
nominative йырыбыз (yırıbız) йырларыбыз (yırlarıbız)
accusative йырыбызны (yırıbıznı) йырларыбызны (yırlarıbıznı)
dative йырыбызгъа (yırıbızğa) йырларыбызгъа (yırlarıbızğa)
locative йырыбызда (yırıbızda) йырларыбызда (yırlarıbızda)
ablative йырыбыздан (yırıbızdan) йырларыбыздан (yırlarıbızdan)
genitive йырыбызны (yırıbıznı) йырларыбызны (yırlarıbıznı)
2sg Singular Plural
nominative йырынгъ (yırınğ) йырларынгъ (yırlarınğ)
accusative йырынгъны (yırınğnı) йырларынгъны (yırlarınğnı)
dative йырынгъа (yırınğa) йырларынгъа (yırlarınğa)
locative йырынгъда (yırınğda) йырларынгъда (yırlarınğda)
ablative йырынгъдан (yırınğdan) йырларынгъдан (yırlarınğdan)
genitive йырынгъны (yırınğnı) йырларынгъны (yırlarınğnı)
2pl Singular Plural
nominative йырыгъыз (yırığız) йырларыгъыз (yırlarığız)
accusative йырыгъызны (yırığıznı) йырларыгъызны (yırlarığıznı)
dative йырыгъызгъа (yırığızğa) йырларыгъызгъа (yırlarığızğa)
locative йырыгъызда (yırığızda) йырларыгъызда (yırlarığızda)
ablative йырыгъыздан (yırığızdan) йырларыбыздан (yırlarıbızdan)
genitive йырыгъызны (yırığıznı) йырларыгъызны (yırlarığıznı)
3 Singular Plural
nominative йыры (yırı) йырлары (yırları)
accusative йырын (yırın) йырларын (yırların)
dative йырына (yırına) йырларына (yırlarına)
locative йырында (yırında) йырларында (yırlarında)
ablative йырындан (yırından) йырларындан (yırlarından)
genitive йырыны (yırını) йырларыны (yırlarını)

Further reading[edit]

  • Бамматов Б.Г., editor (2013), “йыр”, in Кумыкско-русский словарь [Kumyk–Russian dictionary], Makhachkala: ИЯЛИ ДНЦ РАН

Nogai[edit]

Etymology[edit]

From Proto-Turkic *yïr (“song”).

Noun[edit]

йыр • (yır)

  1. song

Udmurt[edit]

Etymology[edit]

From Proto-Permic *jur, possibly from Proto-Finno-Permic *jure. Cognates include Erzya юр (jur, “root”) and Finnish juuri (“root”).

Permic cognates include Komi-Zyrian юр (jur) and Komi-Permyak юр (jur).

Pronunciation[edit]

Noun[edit]

йыр • (jyr)

  1. (anatomy) head, mind, brain
  2. bulb, clove (eg. of garlic)
  3. hat, head (of a nail)
  4. head of cabbage
  5. ear (fruiting body of a grain plant)
  6. leader, head, chieftain

Declension[edit]

Declension of йыр (soft declension)
singular plural
nominative йыр
jyr 		йыръёс
jyrjos
accusative йырез
jyrez 		йыръёсыз
jyrjosyz
genitive йырлэн
jyrlen 		йыръёслэн
jyrjoslen
dative йырлы
jyrly 		йыръёслы
jyrjosly
ablative йырлэсь
jyrleś 		йыръёслэсь
jyrjosleś
instrumental йырен
jyren 		йыръёсын
jyrjosyn
abessive йыртэк
jyrtek 		йыръёстэк
jyrjostek
adverbial йыръя
jyrja 		йыръёсъя
jyrjosja
inessive йырын
jyryn 		йыръёсын
jyrjosyn
illative йыре
jyre 		йыръёсы
jyrjosy
elative йырысь
jyryś 		йыръёсысь
jyrjosyś
egressive йырысьен
jyryśjen 		йыръёсысьен
jyrjosyśjen
terminative йырозь
jyroź 		йыръёсозь
jyrjosoź
prolative йыретӥ
jyreti 		йыръёсытӥ
jyrjosyti
allative йырлань
jyrlań 		йыръёслань
jyrjoslań
Possessive forms of йыр
1st singular possessive forms of йыр
singular plural
nominative йыре
jyre 		йыръёсы
jyrjosy
accusative йырме
jyrme 		йыръёсме
jyrjosme
genitive йырелэн
jyrelen 		йыръёсылэн
jyrjosylen
dative йырелы
jyrely 		йыръёсылы
jyrjosyly
ablative йырелэсь
jyreleś 		йыръёсылэсь
jyrjosyleś
instrumental йыреным
jyrenym 		йыръёсыным
jyrjosynym
2nd singular possessive forms of йыр
singular plural
nominative йыред
jyred 		йыръёсыд
jyrjosyd
accusative йырдэ
jyrde 		йыръёстэ
jyrjoste
genitive йыредлэн
jyredlen 		йыръёсыдлэн
jyrjosydlen
dative йыредлы
jyredly 		йыръёсыдлы
jyrjosydly
ablative йыредлэсь
jyredleś 		йыръёсыдлэсь
jyrjosydleś
instrumental йыреныд
jyrenyd 		йыръёсыныд
jyrjosynyd
3rd singular possessive forms of йыр
singular plural
nominative йырез
jyrez 		йыръёсыз
jyrjosyz
accusative йырзэ
jyrze 		йыръёссэ
jyrjosse
genitive йырезлэн
jyrezlen 		йыръёсызлэн
jyrjosyzlen
dative йырезлы
jyrezly 		йыръёсызлы
jyrjosyzly
ablative йырезлэсь
jyrezleś 		йыръёсызлэсь
jyrjosyzleś
instrumental йыреныз
jyrenyz 		йыръёсыныз
jyrjosynyz
1st plural possessive forms of йыр
singular plural
nominative йырмы
jyrmy 		йыръёсмы
jyrjosmy
accusative йырмэс
jyrmes 		йыръёсмес
jyrjosmes
genitive йырмылэн
jyrmylen 		йыръёсмылэн
jyrjosmylen
dative йырмылы
jyrmyly 		йыръёсмылы
jyrjosmyly
ablative йырмылэсь
jyrmyleś 		йыръёсмылэсь
jyrjosmyleś
instrumental йыренымы
jyrenymy 		йыръёсынымы
jyrjosynymy
2nd plural possessive forms of йыр
singular plural
nominative йырды
jyrdy 		йыръёсты
jyrjosty
accusative йырдэс
jyrdes 		йыръёстэс
jyrjostes
genitive йырдылэн
jyrdylen 		йыръёстылэн
jyrjostylen
dative йырдылы
jyrdyly 		йыръёстылы
jyrjostyly
ablative йырдылэсь
jyrdyleś 		йыръёстылэсь
jyrjostyleś
instrumental йыреныды
jyrenydy 		йыръёсыныды
jyrjosynydy
3rd plural possessive forms of йыр
singular plural
nominative йырзы
jyrzy 		йыръёссы
jyrjossy
accusative йырзэс
jyrzes 		йыръёссэс
jyrjosses
genitive йырзылэн
jyrzylen 		йыръёссылэн
jyrjossylen
dative йырзылы
jyrzyly 		йыръёссылы
jyrjossyly
ablative йырзылэсь
jyrzyleś 		йыръёссылэсь
jyrjossyleś
instrumental йыренызы
jyrenyzy 		йыръёсынызы
jyrjosynyzy

Derived terms[edit]

References[edit]

  • L. E. Kirillova, L. L. Karpova, editors (2008), “йыр”, in Удмурт-ӟуч кыллюкам [Udmurt-Russian dictionary], Izhevsk: Удмуртский институт истории, языка и литературы УрО РАН, →ISBN, page 265
  • Yrjö Wichmann, Toivo Emil Uotila (1987) Mikko Korhonen, editor, Wotjakischer Wortschatz [Votyak Vocabulary] (Lexica Societatis Fenno-Ugricae; Volume 21) (overall work in German), Helsinki: Suomalais-ugrilainen Seura, →ISBN, →ISSN, page 79
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=йыр&oldid=78547813"