թուղթ

Armenian

Etymology

From Old Armenian թուղթ (tʻułtʻ).

Pronunciation

• (Eastern Armenian, standard) IPA^(key): /tʰuχtʰ/ [tʰuχtʰ]
• (Western Armenian, standard) IPA^(key): /tuχt/ [tʰuχtʰ]

• Audio (Eastern Armenian)

  (file)

Noun

թուղթ • (tʻuġtʻ)

1. paper

   զուգարանի թուղթ ― zugarani tʻuġtʻ ― toilet paper

   թղթեր ― tʻġtʻer ― papers, documents

2. (rare) letter, epistle

Declension

i-type, inanimate (Eastern Armenian)

	singular	plural
nominative	թուղթ (tʻuġtʻ)	թղթեր (tʻġtʻer)
dative	թղթի (tʻġtʻi)	թղթերի (tʻġtʻeri)
ablative	թղթից (tʻġtʻicʻ)	թղթերից (tʻġtʻericʻ)
instrumental	թղթով (tʻġtʻov)	թղթերով (tʻġtʻerov)
locative	թղթում (tʻġtʻum)	թղթերում (tʻġtʻerum)
	definite forms
nominative	թուղթը/թուղթն (tʻuġtʻə/tʻuġtʻn)	թղթերը/թղթերն (tʻġtʻerə/tʻġtʻern)
dative	թղթին (tʻġtʻin)	թղթերին (tʻġtʻerin)
	1st person possessive forms (my)
nominative	թուղթս (tʻuġtʻs)	թղթերս (tʻġtʻers)
dative	թղթիս (tʻġtʻis)	թղթերիս (tʻġtʻeris)
ablative	թղթիցս (tʻġtʻicʻs)	թղթերիցս (tʻġtʻericʻs)
instrumental	թղթովս (tʻġtʻovs)	թղթերովս (tʻġtʻerovs)
locative	թղթումս (tʻġtʻums)	թղթերումս (tʻġtʻerums)
	2nd person possessive forms (your)
nominative	թուղթդ (tʻuġtʻd)	թղթերդ (tʻġtʻerd)
dative	թղթիդ (tʻġtʻid)	թղթերիդ (tʻġtʻerid)
ablative	թղթիցդ (tʻġtʻicʻd)	թղթերիցդ (tʻġtʻericʻd)
instrumental	թղթովդ (tʻġtʻovd)	թղթերովդ (tʻġtʻerovd)
locative	թղթումդ (tʻġtʻumd)	թղթերումդ (tʻġtʻerumd)

Derived terms

• զուգարանի թուղթ (zugarani tʻuġtʻ)
• թղթադրամ (tʻġtʻadram)
• թղթախաղ (tʻġtʻaxaġ)
• խաղաթուղթ (xaġatʻuġtʻ)

 

Old Armenian

Etymology

According to Ačaṙyan, derived by metathesis from earlier *թութղ (*tʻutʻł), from Latin titulus (“inscription, title, label”). Thus, the sense of “letter, epistle” is the original one; the meaning “paper” developed later.

Noun

թուղթ • (tʻułtʻ)

1. letter, epistle, missive

   թուղթ գրել ― tʻułtʻ grel ― to write a letter

   թուղթ առաքել ― tʻułtʻ aṙakʻel ― to send a letter

   թուղթ ընդունել ― tʻułtʻ əndunel ― to receive a letter

   թուղթ աղաչանաց ― tʻułtʻ ałačʻanacʻ ― written entreaty, petition

   ընծայական թուղթ ― əncayakan tʻułtʻ ― dimissory letter, testimonials

   ընդհանրական թուղթք ― əndhanrakan tʻułtʻkʻ ― general epistles

2. paper

   պատառ մի թուղթ, կոտորոկ թղթոյ ― pataṙ mi tʻułtʻ, kotorok tʻłtʻoy ― a bit of paper

   շրջշրջել զթուղթս գրոց ― šrǰšrǰel ztʻułtʻs grocʻ ― to turn over the leaves of a book

   ծրարել ի թուղթ ― crarel i tʻułtʻ ― to put in paper

   տոգորել, արատել զթուղթ ― togorel, aratel ztʻułtʻ ― to blot, to waste paper

   դանակ, հատիչ թղթոյ ― danak, hatičʻ tʻłtʻoy ― paper-cutter or paper-knife

   թուղթ գրութեան ― tʻułtʻ grutʻean ― writing paper

   թուղթ նամակի ― tʻułtʻ namaki ― letter-paper

   թուղթ տոմսակի ― tʻułtʻ tomsaki ― note-paper

   թուղթ ուրուագրութեան ― tʻułtʻ uruagrutʻean ― drawing-paper

   ծծուն թուղթ ― ccun tʻułtʻ ― blotting or bibulous paper

   թաւ թուղթ ― tʻaw tʻułtʻ ― pasteboard

   թուղթ ծրարի ― tʻułtʻ crari ― wrapping or packing paper

   թուղթ յոռի, անպիտան ― tʻułtʻ yoṙi, anpitan ― waste paper; old papers

   մածուցիկ թուղթ ― macucʻik tʻułtʻ ― sized paper

   թուղթ տպագրութեան ― tʻułtʻ tpagrutʻean ― printing paper

   թուղթ մագաղաթեայ ― tʻułtʻ magałatʻeay ― parchment, vellum

   թուղթ ճենաց ― tʻułtʻ čenacʻ ― India paper

   թուղթ ծրահանելոյ ― tʻułtʻ crahaneloy ― tracing paper

   թուղթ ապիկեալ, զմռնիտեալ ― tʻułtʻ apikeal, zmṙniteal ― emery-paper, glass-paper, sand-paper

   թուղթ մզելոյ ― tʻułtʻ mzeloy ― filtering-paper

   թուղթ գունաւոր ― tʻułtʻ gunawor ― coloured paper

   թուղթ կճեայ ― tʻułtʻ kčeay ― marbled or stained paper

   թուղթ սեկանման ― tʻułtʻ sekanman ― morocco paper

   թուղթ դրոշմեալ ― tʻułtʻ drošmeal ― stamped paper

   թուղթ արծնելոյ ― tʻułtʻ arcneloy ― smoothing paper

   թուղթ ձիւթեղէն ― tʻułtʻ jiwtʻełēn ― brown paper, tar paper

   թուղթ մեքենական ― tʻułtʻ mekʻenakan ― machine paper

   թուղթ տաշտական/կազմ ― tʻułtʻ taštakan/kazm ― vat-paper, handmade paper

   թուղթ գաղափարեալ ― tʻułtʻ gałapʻareal ― laid paper

3. (post-Classical) playing card

   թուղթ խաղու ― tʻułtʻ xału ― card, playing card

   խաղ թղթոյ ― xał tʻłtʻoy ― game at cards, cardplaying

   թուղթ/թղթի խաղալ ― tʻułtʻ/tʻłtʻi xałal ― to play at cards

   ընկերակցիլ ի խաղ թղթոյ ― ənkerakcʻil i xał tʻłtʻoy ― to have a game at cards

   չլսի խաղ թղթի ի տան նորա ― čʻlsi xał tʻłtʻi i tan nora ― there is no cardplaying at his house

   նկարէն, հզօր, թուանիշ թուղթ ― nkarēn, hzōr, tʻuaniš tʻułtʻ ― court-cards

   սոսկ անդէմ, անզօր, անթիւ թուղթ ― sosk andēm, anzōr, antʻiw tʻułtʻ ― small cards

   սին, ունայն, թարմատար թուղթ ― sin, unayn, tʻarmatar tʻułtʻ ― odd card

   բաժանել զթուղթս ― bažanel ztʻułtʻs ― to deal the cards

   խառնել զթուղթս ― xaṙnel ztʻułtʻs ― to shuffle the cards

   քեզ անկ է սկսանել, քո է կարգ թղթոյ ― kʻez ank ē sksanel, kʻo ē karg tʻłtʻoy ― it is your lead

   բանալ, ցուցանել զձեռինն թուղթ ― banal, cʻucʻanel zjeṙinn tʻułtʻ ― to show one's hand

   գիտել զներքոյս թղթոց ― gitel znerkʻoys tʻłtʻocʻ ― to be in the secret

   խարդախել ի խաղ թղթի ― xardaxel i xał tʻłtʻi ― to show tricks with cards

   հմայել թղթովք ― hmayel tʻłtʻovkʻ ― to tell fortunes with cards

   ապիկեալ, արծնեալ թուղթք ― apikeal, arcneal tʻułtʻkʻ ― glazed, enamelled cards

4. (post-Classical, finance) bills

   արժէից, յարգուն թուղթ ― aržēicʻ, yargun tʻułtʻ ― paper-money, paper, bills

Declension

o-type with i-type locative

	singular		plural
nominative	թուղթ (tʻułtʻ)		թուղթք (tʻułtʻkʻ)
genitive	թղթոյ (tʻłtʻoy)		թղթոց (tʻłtʻocʻ)
dative	թղթոյ (tʻłtʻoy)		թղթոց (tʻłtʻocʻ)
accusative	թուղթ (tʻułtʻ)		թուղթս (tʻułtʻs)
ablative	թղթոյ (tʻłtʻoy)		թղթոց (tʻłtʻocʻ)
instrumental	թղթով (tʻłtʻov)		թղթովք (tʻłtʻovkʻ)
locative	թղթի, թուղթ (tʻłtʻi, tʻułtʻ)		թուղթս (tʻułtʻs)

i-type

	singular		plural
nominative	թուղթ (tʻułtʻ)		թուղթք (tʻułtʻkʻ)
genitive	թղթի (tʻłtʻi)		թղթից (tʻłtʻicʻ)
dative	թղթի (tʻłtʻi)		թղթից (tʻłtʻicʻ)
accusative	թուղթ (tʻułtʻ)		թուղթս (tʻułtʻs)
ablative	թղթէ (tʻłtʻē)		թղթից (tʻłtʻicʻ)
instrumental	թղթիւ (tʻłtʻiw)		թղթիւք (tʻłtʻiwkʻ)
locative	թղթի (tʻłtʻi)		թուղթս (tʻułtʻs)
post-classical

Derived terms

• թղթաբեր (tʻłtʻaber)
• թղթագիր (tʻłtʻagir)
• թղթագրեմ (tʻłtʻagrem)
• թղթագրող (tʻłtʻagroł)
• թղթական (tʻłtʻakan)
• թղթամատոյց (tʻłtʻamatoycʻ)
• թղթապահ (tʻłtʻapah)
• թղթապան (tʻłtʻapan)
• թղթատար (tʻłtʻatar)
• թղթաւոր (tʻłtʻawor)
• թղթեան (tʻłtʻean)
• թղթեմ (tʻłtʻem)
• թղթեր (tʻłtʻer)
• թուղթագրեմ (tʻułtʻagrem)

Descendants

• Armenian: թուղթ (tʻuġtʻ)

References

• Petrosean, Matatʻeay (1879) “թուղթ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “թուղթ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “թուղթ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
• Ačaṙean, Hračʻeay (1979) “Haykakankʻ (Armeniaca)”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, volume IV, Yerevan: University Press, pages 630–631