կլայեկ

Armenian

Alternative forms

• կլեկ (klek), կիլեկ (kilek) — dialectal

Etymology

From Middle Armenian կլայեկ (klayek). Doublet of խալայ (xalay).

Pronunciation

• (Eastern Armenian, standard) IPA^(key): /kəlɑˈjek/, [kəlɑjék]
• (Western Armenian, standard) IPA^(key): /ɡəlɑˈjeɡ/, [ɡəlɑjéɡ]

Noun

կլայեկ • (klayek)

1. tin

   Synonym: անագ (anag)

   • ca. 1680–1684, Baṙ girg taliani [An Armenian–Italian Dictionary published in Venice] page 33:

     կլաեկ․ ըսթանեօ

     klaek; əstʻaneō

     կլաեկ (klaek) = stagno

2. tinning (a covering or lining of tin)

Declension

i-type, inanimate (Eastern Armenian)

	singular	plural
nominative	կլայեկ (klayek)	կլայեկներ (klayekner)
dative	կլայեկի (klayeki)	կլայեկների (klayekneri)
ablative	կլայեկից (klayekicʻ)	կլայեկներից (klayeknericʻ)
instrumental	կլայեկով (klayekov)	կլայեկներով (klayeknerov)
locative	կլայեկում (klayekum)	կլայեկներում (klayeknerum)
	definite forms
nominative	կլայեկը/կլայեկն (klayekə/klayekn)	կլայեկները/կլայեկներն (klayeknerə/klayeknern)
dative	կլայեկին (klayekin)	կլայեկներին (klayeknerin)
	1st person possessive forms (my)
nominative	կլայեկս (klayeks)	կլայեկներս (klayekners)
dative	կլայեկիս (klayekis)	կլայեկներիս (klayekneris)
ablative	կլայեկիցս (klayekicʻs)	կլայեկներիցս (klayeknericʻs)
instrumental	կլայեկովս (klayekovs)	կլայեկներովս (klayeknerovs)
locative	կլայեկումս (klayekums)	կլայեկներումս (klayeknerums)
	2nd person possessive forms (your)
nominative	կլայեկդ (klayekd)	կլայեկներդ (klayeknerd)
dative	կլայեկիդ (klayekid)	կլայեկներիդ (klayeknerid)
ablative	կլայեկիցդ (klayekicʻd)	կլայեկներիցդ (klayeknericʻd)
instrumental	կլայեկովդ (klayekovd)	կլայեկներովդ (klayeknerovd)
locative	կլայեկումդ (klayekumd)	կլայեկներումդ (klayeknerumd)

Derived terms

• անկլեկ (anklek)
• կիլեկել (kilekel)
• կլայեկել (klayekel)
• կլայկած (klaykac)
• կլայկել (klaykel)
• կլայկուն (klaykun)
• կլեկած (klekac)
• կլեկել (klekel)

 

Middle Armenian

Alternative forms

• կլայեակ (klayeak)

Etymology

From Arabic قَلَعِيّ (qalaʕiyy), probably suffixed with -եակ (-eak) or -ակ (-ak). Doublet of ղալայ (ġalay).

Noun

կլայեկ • (klayek)

1. tin

   Synonyms: ղալայ (ġalay), ռիսաս (ṙisas)

   • 1265, Smbat Sparapet, Datastanagirkʻ [Law Code] :

     Ոսկէհանքն թագվորին է, եւ արծաթհանքն ի կէս է ընդ երկրին պարոնն եւ ընդ թագվորն․ եւ երկաթն ու պղինծն ու կլայեկն [manuscript variant: կըլաիկն]՝ յում երկիր գտնվի՝ այնոր է։

     Oskēhankʻn tʻagvorin ē, ew arcatʻhankʻn i kēs ē ənd erkrin paronn ew ənd tʻagvorn; ew erkatʻn u pġincn u klayekn [manuscript variant: kəlaikn], yum erkir gtnvi, aynor ē.

     • Translation by Josef Karst

       Die Goldminen sollen dem König zu eigen, die Silberminen zwischen dem Baron des betreffendeո Territoriums und dem Könige halb und halb geteilt werden; und das Eisen und das Kupfer und das Ziոո gehöret demjenigen, auf dessen Gebiet es gefunden wird.

   • c. 1230 – 1293, Yovhannēs Erznkacʻi, I tačkacʻ imastasiracʻ grocʻ kʻałeal bankʻ [Excerpts from the writings of Islamic philosophers] page 307:

     Ասեն իմաստունքն, թէ կլայեկն մօտ է յարծաթն, կլայեկն ի զըռնեխէն է և ի սընդկէն չէ, ի քպրթէն սարպն լաւ է քան զկլայեկն և քան զայլ մաղտայննին մարղաշիթան, տահնաճն և լազուարն, փիրուզա, պէճատա և յամբարին քարն և խնդամանդն և որ յայս նման։

     Asen imastunkʻn, tʻē klayekn mōt ē yarcatʻn, klayekn i zəṙnexēn ē ew i səndkēn čʻē, i kʻprtʻēn sarpn law ē kʻan zklayekn ew kʻan zayl maġtaynnin marġašitʻan, tahnačn ew lazuarn, pʻiruza, pēčata ew yambarin kʻarn ew xndamandn ew or yays nman.

   • 1289, Mxitʻar Ayriwanecʻi, Nor Patmutʻiwn [New History] page 9:

     Ասացին բնախօսքն, թէ ժիպակ և ծծումբ խառնեալ կայ ի հողն, և յարեգական ջերմութենէ եռացեալ գոյանան ոսկի և արծաթ, պղինձ և երկաթ, կլայեկ և արճիճ, և ամենայն գոյնք ականց, և բոյսք համօրէն։

     Asacʻin bnaxōskʻn, tʻē žipak ew ccumb xaṙneal kay i hoġn, ew yaregakan ǰermutʻenē eṙacʻeal goyanan oski ew arcatʻ, pġinj ew erkatʻ, klayek ew arčič, ew amenayn goynkʻ akancʻ, ew boyskʻ hamōrēn.

   • 13th century, Išōx, Girkʻ i veray bnutʻean [The Book of Nature] :

     Եւ ուր առաւել եղև ջերմութիւն և գիջութիւն, ծծումբն և ժիպակն առնեն զնա կլայեակ [manuscript variants: կլաեակ, կլայեկ], որ է պնդած ժիպակ։

     Ew ur aṙawel eġew ǰermutʻiwn ew giǰutʻiwn, ccumbn ew žipakn aṙnen zna klayeak [manuscript variants: klaeak, klayek], or ē pndac žipak.

     And where there is even more heat and humidity, [there] sulfur and mercury turn them into tin, i.e. solidified mercury.

   • 1478 – 1492, Amirdovlatʻ Amasiacʻi, Angitacʻ anpēt [Useless for Ignoramuses] :

     եւ կլայեկին աղտն աչից այրելուն աւգտէ

     ew klayekin aġtn ačʻicʻ ayrelun awgtē

Derived terms

• կլայեկէ (klayekē)
• կլայկեղէն (klaykeġēn)

Descendants

• Armenian: կլայեկ (klayek), կլեկ (klek), կիլեկ (kilek)

Further reading

• Ačaṙean, Hračʻeay (1973) “կլայեակ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume II, Yerevan: University Press, page 599ab
• Ačaṙyan, Hračʻya (1971) Liakatar kʻerakanutʻyun hayocʻ lezvi hamematutʻyamb 562 lezuneri [Complete Grammar of the Armenian Language Compared to 562 Languages] (in Armenian), volume VI, Yerevan: Academy Press, pages 613–614
• Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836) “կլայեակ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), volume I, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 1101b
• Hübschmann, Heinrich (1897) Armenische Grammatik. 1. Theil: Armenische Etymologie (in German), Leipzig: Breitkopf & Härtel, page 269
• Ġazaryan, Ṙ. S., Avetisyan, H. M. (2009) “կլայեակ”, in Miǰin hayereni baṙaran [Dictionary of Middle Armenian] (in Armenian), 2nd edition, Yerevan: University Press, page 375b
• Ġazaryan, Ṙ. S., Avetisyan, H. M. (2009) “կլայեկ”, in Miǰin hayereni baṙaran [Dictionary of Middle Armenian] (in Armenian), 2nd edition, Yerevan: University Press, page 375b
• Muradyan, M. H. (1972) “Baṙagitutʻyun [Lexicology]”, in Ē. B. Aġayan, editor, Aknarkner miǰin grakan hayereni patmutʻyan A [Essays on the History of the Middle Armenian Literary Language I], Yerevan: Academy Press, page 265
• Norayr N. Biwzandacʻi (2000) “կլայեակ”, in Martiros Minassian, editor, Baṙagirkʻ storin hayerēni i matenagrutʻeancʻ ŽA–ŽĒ darucʻ [Dictionary of Middle Armenian Based on the Literature of 11–17th Centuries]‎^[2], edited from the author's unfinished manuscript written 1884–1915, Geneva: Martiros Minassian, page 366
• Vardanjan, Stella (1990) Амирдовлат Амасиаци, Ненужное для неучей (in Russian), Moscow: Nauka, pages 642, 750