चान्द्रायण

Hindi

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /t͡ʃɑːn.d̪ɾɑː.jəɳ/, [t͡ʃä̃ːn̪.d̪ɾäː.jɐ̃ɳ]

Proper noun

चान्द्रायण • (cāndrāyaṇ) m

1. alternative spelling of चांद्रायण (cāndrāyaṇ)

Declension

Declension of चान्द्रायण (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	चान्द्रायण cāndrāyaṇ	चान्द्रायण cāndrāyaṇ
oblique	चान्द्रायण cāndrāyaṇ	चान्द्रायणों cāndrāyaṇõ
vocative	चान्द्रायण cāndrāyaṇ	चान्द्रायणो cāndrāyaṇo

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• চান্দ্ৰায়ণ (Assamese script)
• ᬘᬵᬦ᭄ᬤ᭄ᬭᬵᬬᬡ (Balinese script)
• চান্দ্রায়ণ (Bengali script)
• 𑰓𑰯𑰡𑰿𑰟𑰿𑰨𑰯𑰧𑰜 (Bhaiksuki script)
• 𑀘𑀸𑀦𑁆𑀤𑁆𑀭𑀸𑀬𑀡 (Brahmi script)
• စာန္ဒြာယဏ (Burmese script)
• ચાન્દ્રાયણ (Gujarati script)
• ਚਾਨ੍ਦ੍ਰਾਯਣ (Gurmukhi script)
• 𑌚𑌾𑌨𑍍𑌦𑍍𑌰𑌾𑌯𑌣 (Grantha script)
• ꦕꦴꦤ꧀ꦢꦿꦴꦪꦟ (Javanese script)
• 𑂒𑂰𑂢𑂹𑂠𑂹𑂩𑂰𑂨𑂝 (Kaithi script)
• ಚಾನ್ದ್ರಾಯಣ (Kannada script)
• ចាន្ទ្រាយណ (Khmer script)
• ຈານ຺ທ຺ຣາຍຓ (Lao script)
• ചാന്ദ്രായണ (Malayalam script)
• ᢜᠠ᠎᠊ᠠᠨᡩᡵᠠ᠎᠊ᠠᠶᠠᢏᠠ (Manchu script)
• 𑘓𑘰𑘡𑘿𑘟𑘿𑘨𑘰𑘧𑘜 (Modi script)
• ᢋᠠᢗᠨᢑᠷᠠᢗᠶ᠋ᠠᢏᠠ᠋ (Mongolian script)
• 𑦳𑧑𑧁𑧠𑦿𑧠𑧈𑧑𑧇𑦼 (Nandinagari script)
• 𑐔𑐵𑐣𑑂𑐡𑑂𑐬𑐵𑐫𑐞 (Newa script)
• ଚାନ୍ଦ୍ରାଯଣ (Odia script)
• ꢗꢵꢥ꣄ꢣ꣄ꢬꢵꢫꢠ (Saurashtra script)
• 𑆖𑆳𑆤𑇀𑆢𑇀𑆫𑆳𑆪𑆟 (Sharada script)
• 𑖓𑖯𑖡𑖿𑖟𑖿𑖨𑖯𑖧𑖜 (Siddham script)
• චාන්‍ද්‍රායණ (Sinhalese script)
• 𑩡𑩛𑩯 𑪙𑩭 𑪙𑩼𑩛𑩻𑩪 (Soyombo script)
• 𑚏𑚭𑚝𑚶𑚛𑚶𑚤𑚭𑚣𑚘 (Takri script)
• சாந்த்³ராயண (Tamil script)
• చాన్ద్రాయణ (Telugu script)
• จานฺทฺรายณ (Thai script)
• ཙཱ་ནྡྲཱ་ཡ་ཎ (Tibetan script)
• 𑒔𑒰𑒢𑓂𑒠𑓂𑒩𑒰𑒨𑒝 (Tirhuta script)
• 𑨣𑨊𑨝𑩇𑨛𑩇𑨫𑨊𑨪𑨘 (Zanabazar Square script)

Etymology

Compound of चान्द्र (cāndra, “belonging to the Moon; Moon's”) +‎ अयन (ayana, “going, course”).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /t͡ɕɑːn.dɾɑː.jɐ.ɳɐ/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /t͡ɕɑːn̪ˈd̪ɾɑː.jɐ.ɳɐ/

Noun

चान्द्रायण • (cāndrāyaṇa) stem, m

1. someone who observes the Moon's course

Declension

Masculine a-stem declension of चान्द्रायण (cāndrāyaṇa)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	चान्द्रायणः cāndrāyaṇaḥ	चान्द्रायणौ / चान्द्रायणा¹ cāndrāyaṇau / cāndrāyaṇā¹	चान्द्रायणाः / चान्द्रायणासः¹ cāndrāyaṇāḥ / cāndrāyaṇāsaḥ¹
Vocative	चान्द्रायण cāndrāyaṇa	चान्द्रायणौ / चान्द्रायणा¹ cāndrāyaṇau / cāndrāyaṇā¹	चान्द्रायणाः / चान्द्रायणासः¹ cāndrāyaṇāḥ / cāndrāyaṇāsaḥ¹
Accusative	चान्द्रायणम् cāndrāyaṇam	चान्द्रायणौ / चान्द्रायणा¹ cāndrāyaṇau / cāndrāyaṇā¹	चान्द्रायणान् cāndrāyaṇān
Instrumental	चान्द्रायणेन cāndrāyaṇena	चान्द्रायणाभ्याम् cāndrāyaṇābhyām	चान्द्रायणैः / चान्द्रायणेभिः¹ cāndrāyaṇaiḥ / cāndrāyaṇebhiḥ¹
Dative	चान्द्रायणाय cāndrāyaṇāya	चान्द्रायणाभ्याम् cāndrāyaṇābhyām	चान्द्रायणेभ्यः cāndrāyaṇebhyaḥ
Ablative	चान्द्रायणात् cāndrāyaṇāt	चान्द्रायणाभ्याम् cāndrāyaṇābhyām	चान्द्रायणेभ्यः cāndrāyaṇebhyaḥ
Genitive	चान्द्रायणस्य cāndrāyaṇasya	चान्द्रायणयोः cāndrāyaṇayoḥ	चान्द्रायणानाम् cāndrāyaṇānām
Locative	चान्द्रायणे cāndrāyaṇe	चान्द्रायणयोः cāndrāyaṇayoḥ	चान्द्रायणेषु cāndrāyaṇeṣu
Notes	¹Vedic

Proper noun

चान्द्रायण • (cāndrāyaṇa) stem, m or n

1. (Classical Sanskrit, Hinduism) Cāndrāyaṇa

   Synonyms: चान्द्र (cāndra), ऐन्दव (aindava), पिपीलिकामध्य (pipīlikāmadhya), यवमध्य (yavamadhya), यवमध्यम (yavamadhyama)

   • c. 200 BCE – 200 CE, Manusmṛti
   • Parāśarasmṛti 10.1:

     चातुर्वर्ण्येषु सर्वेषु हितां वक्ष्यामि निष्कृतिम्। अगम्यागमने चैव शुद्ध्यै चान्द्रायणं चरेत्॥

     cāturvarṇyeṣu sarveṣu hitāṃ vakṣyāmi niṣkṛtim. agamyāgamane caiva śuddhyai cāndrāyaṇaṃ caret.

     Now I shall describe the penances while are salutary for all the castes. In [the case of] illicit sexual intercourse, and for purification, one must do the Cāndrāyaṇa.

   • Parāśarasmṛti 10.2:

     एकैकं ह्रासयेद्ग्रासं कृष्णे शुक्ले च वर्धयेत्। अमावास्यां न भुञ्जीत ह्येष चान्द्रायणो विधिः॥

     ekaikaṃ hrāsayedgrāsaṃ kṛṣṇe śukle ca vardhayet. amāvāsyāṃ na bhuñjīta hyeṣa cāndrāyaṇo vidhiḥ.

     One must reduce his [food] by one mouthful each day during the dark fortnight, and similarly increase it during the light fortnight. On the Amāvāsyā, he mustn't eat, for this is the rule for Cāndrāyaṇa.

Declension

Masculine a-stem declension of चान्द्रायण (cāndrāyaṇa)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	चान्द्रायणः cāndrāyaṇaḥ	चान्द्रायणौ cāndrāyaṇau	चान्द्रायणाः cāndrāyaṇāḥ
Vocative	चान्द्रायण cāndrāyaṇa	चान्द्रायणौ cāndrāyaṇau	चान्द्रायणाः cāndrāyaṇāḥ
Accusative	चान्द्रायणम् cāndrāyaṇam	चान्द्रायणौ cāndrāyaṇau	चान्द्रायणान् cāndrāyaṇān
Instrumental	चान्द्रायणेन cāndrāyaṇena	चान्द्रायणाभ्याम् cāndrāyaṇābhyām	चान्द्रायणैः cāndrāyaṇaiḥ
Dative	चान्द्रायणाय cāndrāyaṇāya	चान्द्रायणाभ्याम् cāndrāyaṇābhyām	चान्द्रायणेभ्यः cāndrāyaṇebhyaḥ
Ablative	चान्द्रायणात् cāndrāyaṇāt	चान्द्रायणाभ्याम् cāndrāyaṇābhyām	चान्द्रायणेभ्यः cāndrāyaṇebhyaḥ
Genitive	चान्द्रायणस्य cāndrāyaṇasya	चान्द्रायणयोः cāndrāyaṇayoḥ	चान्द्रायणानाम् cāndrāyaṇānām
Locative	चान्द्रायणे cāndrāyaṇe	चान्द्रायणयोः cāndrāyaṇayoḥ	चान्द्रायणेषु cāndrāyaṇeṣu

Neuter a-stem declension of चान्द्रायण (cāndrāyaṇa)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	चान्द्रायणम् cāndrāyaṇam	चान्द्रायणे cāndrāyaṇe	चान्द्रायणानि cāndrāyaṇāni
Vocative	चान्द्रायण cāndrāyaṇa	चान्द्रायणे cāndrāyaṇe	चान्द्रायणानि cāndrāyaṇāni
Accusative	चान्द्रायणम् cāndrāyaṇam	चान्द्रायणे cāndrāyaṇe	चान्द्रायणानि cāndrāyaṇāni
Instrumental	चान्द्रायणेन cāndrāyaṇena	चान्द्रायणाभ्याम् cāndrāyaṇābhyām	चान्द्रायणैः cāndrāyaṇaiḥ
Dative	चान्द्रायणाय cāndrāyaṇāya	चान्द्रायणाभ्याम् cāndrāyaṇābhyām	चान्द्रायणेभ्यः cāndrāyaṇebhyaḥ
Ablative	चान्द्रायणात् cāndrāyaṇāt	चान्द्रायणाभ्याम् cāndrāyaṇābhyām	चान्द्रायणेभ्यः cāndrāyaṇebhyaḥ
Genitive	चान्द्रायणस्य cāndrāyaṇasya	चान्द्रायणयोः cāndrāyaṇayoḥ	चान्द्रायणानाम् cāndrāyaṇānām
Locative	चान्द्रायणे cāndrāyaṇe	चान्द्रायणयोः cāndrāyaṇayoḥ	चान्द्रायणेषु cāndrāyaṇeṣu

Further reading

• Monier Williams (1899) “चान्द्रायण”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 392.
• Hellwig, Oliver (2010-2024) “cāndrāyaṇa”, in DCS - The Digital Corpus of Sanskrit, Berlin, Germany.
• Apte, Vaman Shivram (1890) “चान्द्रायणम्”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan, page 704
• Arthur Anthony Macdonell (1893) “चान्द्रायण”, in A practical Sanskrit dictionary with transliteration, accentuation, and etymological analysis throughout, London: Oxford University Press, page 93