व्यर्थ

Hindi

Etymology

Borrowed from Sanskrit व्यर्थ (vyartha).

Pronunciation

• (Delhi Hindi) IPA^(key): /ʋjəɾt̪ʰ/, [ʋjɐɾt̪ʰ]

Adjective

व्यर्थ • (vyarth) (indeclinable)

1. useless, pointless; in vain

   Synonyms: बेकार (bekār), फ़ालतू (fāltū)

   • 2018 January 7, “नल-जल की पाइप फूटी, व्यर्थ बह रहा पानी [nal-jal kī pāip phūṭī, vyarth bah rahā pānī]”, in Nai Dunia:

     ग्रामीणों ने बताया कि इस तरह पानी बह जाने से पूरे लोगों को पानी नही मिल पाता है। आधा पानी तो व्यर्थ ही बह जाता है।

     grāmīṇõ ne batāyā ki is tarah pānī bah jāne se pūre logõ ko pānī nahī mil pātā hai. ādhā pānī to vyarth hī bah jātā hai.

     The villagers told [us] that when the water flows like this no one is able to get any water. Half of the water just flows out uselessly.

References

• McGregor, Ronald Stuart (1993) “व्यर्थ”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press

Sanskrit

Etymology

Compound of वि- (vi-) +‎ अर्थ (artha, “cause, motive, meaning”).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /ʋjɐɾ.tʰɐ/
• (Classical) IPA^(key): /ˈʋjɐɾ.t̪ʰɐ/

Adjective

व्यर्थ • (vyartha) stem

1. useless, unavailing, unprofitable, vain

   Synonym: अर्थहीन (arthahīna)

2. deprived or devoid of property or money
3. (instrumental) excluded from, having no right
4. unmeaning, inconsistent

Declension

Masculine a-stem declension of व्यर्थ (vyartha)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	व्यर्थः vyarthaḥ	व्यर्थौ / व्यर्था¹ vyarthau / vyarthā¹	व्यर्थाः / व्यर्थासः¹ vyarthāḥ / vyarthāsaḥ¹
Vocative	व्यर्थ vyartha	व्यर्थौ / व्यर्था¹ vyarthau / vyarthā¹	व्यर्थाः / व्यर्थासः¹ vyarthāḥ / vyarthāsaḥ¹
Accusative	व्यर्थम् vyartham	व्यर्थौ / व्यर्था¹ vyarthau / vyarthā¹	व्यर्थान् vyarthān
Instrumental	व्यर्थेन vyarthena	व्यर्थाभ्याम् vyarthābhyām	व्यर्थैः / व्यर्थेभिः¹ vyarthaiḥ / vyarthebhiḥ¹
Dative	व्यर्थाय vyarthāya	व्यर्थाभ्याम् vyarthābhyām	व्यर्थेभ्यः vyarthebhyaḥ
Ablative	व्यर्थात् vyarthāt	व्यर्थाभ्याम् vyarthābhyām	व्यर्थेभ्यः vyarthebhyaḥ
Genitive	व्यर्थस्य vyarthasya	व्यर्थयोः vyarthayoḥ	व्यर्थानाम् vyarthānām
Locative	व्यर्थे vyarthe	व्यर्थयोः vyarthayoḥ	व्यर्थेषु vyartheṣu
Notes	¹Vedic

Feminine ā-stem declension of व्यर्था (vyarthā)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	व्यर्था vyarthā	व्यर्थे vyarthe	व्यर्थाः vyarthāḥ
Vocative	व्यर्थे vyarthe	व्यर्थे vyarthe	व्यर्थाः vyarthāḥ
Accusative	व्यर्थाम् vyarthām	व्यर्थे vyarthe	व्यर्थाः vyarthāḥ
Instrumental	व्यर्थया / व्यर्था¹ vyarthayā / vyarthā¹	व्यर्थाभ्याम् vyarthābhyām	व्यर्थाभिः vyarthābhiḥ
Dative	व्यर्थायै vyarthāyai	व्यर्थाभ्याम् vyarthābhyām	व्यर्थाभ्यः vyarthābhyaḥ
Ablative	व्यर्थायाः / व्यर्थायै² vyarthāyāḥ / vyarthāyai²	व्यर्थाभ्याम् vyarthābhyām	व्यर्थाभ्यः vyarthābhyaḥ
Genitive	व्यर्थायाः / व्यर्थायै² vyarthāyāḥ / vyarthāyai²	व्यर्थयोः vyarthayoḥ	व्यर्थानाम् vyarthānām
Locative	व्यर्थायाम् vyarthāyām	व्यर्थयोः vyarthayoḥ	व्यर्थासु vyarthāsu
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of व्यर्थ (vyartha)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	व्यर्थम् vyartham	व्यर्थे vyarthe	व्यर्थानि / व्यर्था¹ vyarthāni / vyarthā¹
Vocative	व्यर्थ vyartha	व्यर्थे vyarthe	व्यर्थानि / व्यर्था¹ vyarthāni / vyarthā¹
Accusative	व्यर्थम् vyartham	व्यर्थे vyarthe	व्यर्थानि / व्यर्था¹ vyarthāni / vyarthā¹
Instrumental	व्यर्थेन vyarthena	व्यर्थाभ्याम् vyarthābhyām	व्यर्थैः / व्यर्थेभिः¹ vyarthaiḥ / vyarthebhiḥ¹
Dative	व्यर्थाय vyarthāya	व्यर्थाभ्याम् vyarthābhyām	व्यर्थेभ्यः vyarthebhyaḥ
Ablative	व्यर्थात् vyarthāt	व्यर्थाभ्याम् vyarthābhyām	व्यर्थेभ्यः vyarthebhyaḥ
Genitive	व्यर्थस्य vyarthasya	व्यर्थयोः vyarthayoḥ	व्यर्थानाम् vyarthānām
Locative	व्यर्थे vyarthe	व्यर्थयोः vyarthayoḥ	व्यर्थेषु vyartheṣu
Notes	¹Vedic

Descendants

• → Hindi: व्यर्थ (vyarth)
• → Telugu: వ్యర్థము (vyarthamu), వ్యర్థుడు (vyarthuḍu)