Alternative forms [ edit ]
Etymology [ edit ]
From Middle Irish cronaigid ( “ complain (of), rebuke ” ) . By surface analysis , cron ( “ fault, defect ” ) + -igh .
Dinneen’s dictionary distinguishes between crothnaigh ( “ to miss, notice (the absence of) ” ) and cronaigh ( “ blame, find fault ” ) , so it is possible that the two senses have separate etymologies. However, it is unclear what the etymology of crothnaigh might be, as that verb is not present in the Dictionary of the Irish Language .
Pronunciation [ edit ]
cronaigh (present analytic cronaíonn , future analytic cronóidh , verbal noun cronú , past participle cronaithe )
miss ( notice the absence of )
( literary ) reprove , find fault
( literary ) bewitch
Conjugation [ edit ]
singular
plural
relative
autonomous
first
second
third
first
second
third
indicative
present
cronaím
cronaíonn tú; cronaír †
cronaíonn sé, sí
cronaímid ; cronaíonn muid
cronaíonn sibh
cronaíonn siad; cronaíd †
a chronaíonn ; a chronaíos / a gcronaíonn *; a gcronaíos *
cronaítear
past
chronaigh mé; chronaíos
chronaigh tú; chronaís
chronaigh sé, sí
chronaíomar ; chronaigh muid
chronaigh sibh; chronaíobhair
chronaigh siad; chronaíodar
a chronaigh / ar chronaigh *
cronaíodh
past habitual
chronaínn / gcronaínn ‡‡
chronaíteá / gcronaíteá ‡‡
chronaíodh sé, sí / gcronaíodh sé, s퇇
chronaímis ; chronaíodh muid / gcronaímis ‡‡; gcronaíodh muid‡‡
chronaíodh sibh / gcronaíodh sibh‡‡
chronaídís ; chronaíodh siad / gcronaídís ‡‡; gcronaíodh siad‡‡
a chronaíodh / a gcronaíodh *
chronaítí / gcronaítí ‡‡
future
cronóidh mé; cronód ; cronóchaidh mé†
cronóidh tú; cronóir † ; cronóchaidh tú†
cronóidh sé, sí; cronóchaidh sé, sí†
cronóimid ; cronóidh muid; cronóchaimid † ; cronóchaidh muid†
cronóidh sibh; cronóchaidh sibh†
cronóidh siad; cronóid † ; cronóchaidh siad†
a chronóidh ; a chronós ; a chronóchaidh † ; a chronóchas † / a gcronóidh *; a gcronós *; a gcronóchaidh *† ; a gcronóchas *†
cronófar ; cronóchar †
conditional
chronóinn ; chronóchainn † / gcronóinn ‡‡; gcronóchainn † ‡‡
chronófá ; chronóchthá † / gcronófá ‡‡; gcronóchthá † ‡‡
chronódh sé, sí; chronóchadh sé, sí† / gcronódh sé, s퇇; gcronóchadh sé, sí† ‡‡
chronóimis ; chronódh muid; chronóchaimis † ; chronóchadh muid† / gcronóimis ‡‡; gcronódh muid‡‡; gcronóchaimis † ‡‡; gcronóchadh muid† ‡‡
chronódh sibh; chronóchadh sibh† / gcronódh sibh‡‡; gcronóchadh sibh† ‡‡
chronóidís ; chronódh siad; chronóchadh siad† / gcronóidís ‡‡; gcronódh siad‡‡; gcronóchadh siad† ‡‡
a chronódh ; a chronóchadh † / a gcronódh *; a gcronóchadh *†
chronófaí ; chronóchthaí † / gcronófaí ‡‡; gcronóchthaí † ‡‡
subjunctive
present
go gcronaí mé; go gcronaíod †
go gcronaí tú; go gcronaír †
go gcronaí sé, sí
go gcronaímid ; go gcronaí muid
go gcronaí sibh
go gcronaí siad; go gcronaíd †
—
go gcronaítear
past
dá gcronaínn
dá gcronaíteá
dá gcronaíodh sé, sí
dá gcronaímis ; dá gcronaíodh muid
dá gcronaíodh sibh
dá gcronaídís ; dá gcronaíodh siad
—
dá gcronaítí
imperative
cronaím
cronaigh
cronaíodh sé, sí
cronaímis
cronaígí ;cronaídh †
cronaídís
—
cronaítear
verbal noun
cronú
past participle
cronaithe
* indirect relative † archaic or dialect form ‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis
Mutation [ edit ]
Irish mutation
Radical
Lenition
Eclipsis
cronaigh
chronaigh
gcronaigh
Note: Some of these forms may be hypothetical. Not every possible mutated form of every word actually occurs.
References [ edit ]
Further reading [ edit ]
G. Toner, M. Ní Mhaonaigh, S. Arbuthnot, D. Wodtko, M.-L. Theuerkauf, editors (2019 ), “cronaigid ”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
Dinneen, Patrick S. (1904 ) “croṫnuiġim”, in Foclóir Gaeḋilge agus Béarla , 1st edition, Dublin: Irish Texts Society, page 200
Dinneen, Patrick S. (1904 ) “crunṫuiġim”, in Foclóir Gaeḋilge agus Béarla , 1st edition, Dublin: Irish Texts Society, page 203
Dinneen, Patrick S. (1927 ) “cronuiġim ”, in Foclóir Gaeḋilge agus Béarla , 2nd edition, Dublin: Irish Texts Society
Dinneen, Patrick S. (1927 ) “croṫnuiġim ”, in Foclóir Gaeḋilge agus Béarla , 2nd edition, Dublin: Irish Texts Society
Ó Dónaill, Niall (1977 ) “cronaigh ”, in Foclóir Gaeilge–Béarla , Dublin: An Gúm, →ISBN
Entries containing “cronaigh ” in New English-Irish Dictionary by Foras na Gaeilge.