nagusi

Basque

Alternative forms

• nausi (Navarrese)

Etymology

Unknown, if the adjective senses are the original, then it probably contains the suffix *-i.

Pronunciation

• Audio:

  (file)

• IPA^(key): /naɡus̺i/, [na.ɣ̞u.s̺i]

Adjective

nagusi (comparative nagusiago, superlative nagusien, excessive nagusiegi)

1. main, principal
2. older, elder
3. adult

Declension

Declension of nagusi (adjective, ending in vowel)

		indefinite	singular	plural
absolutive		nagusi	nagusia	nagusiak
ergative		nagusik	nagusiak	nagusiek
dative		nagusiri	nagusiari	nagusiei
genitive		nagusiren	nagusiaren	nagusien
comitative		nagusirekin	nagusiarekin	nagusiekin
causative		nagusirengatik	nagusiarengatik	nagusiengatik
benefactive		nagusirentzat	nagusiarentzat	nagusientzat
instrumental		nagusiz	nagusiaz	nagusiez
inessive	anim.	nagusirengan	nagusiarengan	nagusiengan
	inanim.	nagusitan	nagusian	nagusietan
locative	anim.	—	—	—
	inanim.	nagusitako	nagusiko	nagusietako
allative	anim.	nagusirengana	nagusiarengana	nagusiengana
	inanim.	nagusitara	nagusira	nagusietara
terminative	anim.	nagusirenganaino	nagusiarenganaino	nagusienganaino
	inanim.	nagusitaraino	nagusiraino	nagusietaraino
directive	anim.	nagusirenganantz	nagusiarenganantz	nagusienganantz
	inanim.	nagusitarantz	nagusirantz	nagusietarantz
destinative	anim.	nagusirenganako	nagusiarenganako	nagusienganako
	inanim.	nagusitarako	nagusirako	nagusietarako
ablative	anim.	nagusirengandik	nagusiarengandik	nagusiengandik
	inanim.	nagusitatik	nagusitik	nagusietatik
partitive		nagusirik	—	—
prolative		nagusitzat	—	—

Derived terms

• nagusi atera (“to win”)
• nagusi egon (“to predominate”)
• nagusi gelditu (“to win”)
• nagusi geratu (“to predominate”)
• nagusi gertatu (“to win”)
• nagusi irten (“to win”)
• nagusiarazi (“to make dominant”)
• nagusigo (“superiority”)
• nagusikeria (“authoritarianism”)
• nagusiki (“mainly”)
• nagusitan (“while being an adult”)
• nagusitasun (“superiority”)
• nagusitu (“to dominate”)
• nagusitza (“superiority”)

 

Noun

nagusi anim

1. (as a title) boss, chief, specially of a house

Declension

Declension of nagusi (animate, ending in vowel)

	indefinite	singular	plural
absolutive	nagusi	nagusia	nagusiak
ergative	nagusik	nagusiak	nagusiek
dative	nagusiri	nagusiari	nagusiei
genitive	nagusiren	nagusiaren	nagusien
comitative	nagusirekin	nagusiarekin	nagusiekin
causative	nagusirengatik	nagusiarengatik	nagusiengatik
benefactive	nagusirentzat	nagusiarentzat	nagusientzat
instrumental	nagusiz	nagusiaz	nagusiez
inessive	nagusirengan	nagusiarengan	nagusiengan
locative	—	—	—
allative	nagusirengana	nagusiarengana	nagusiengana
terminative	nagusirenganaino	nagusiarenganaino	nagusienganaino
directive	nagusirenganantz	nagusiarenganantz	nagusienganantz
destinative	nagusirenganako	nagusiarenganako	nagusienganako
ablative	nagusirengandik	nagusiarengandik	nagusiengandik
partitive	nagusirik	—	—
prolative	nagusitzat	—	—

Derived terms

• nagusikiro (“majestically”)
• nagusiorde (“deputy chief”)

 

Further reading

• “nagusi”, in Euskaltzaindiaren Hiztegia [Dictionary of the Basque Academy], Euskaltzaindia
• “nagusi”, in Orotariko Euskal Hiztegia [General Basque Dictionary], Euskaltzaindia, 1987–2005