मौक्तिक

Hindi

Etymology

Learned borrowing from Classical Sanskrit मौक्तिक (mauktika). Doublet of मोती (motī).

Pronunciation

• (Delhi Hindi) IPA^(key): /mɔːk.t̪ɪk/

Noun

मौक्तिक • (mauktik) m

1. (rare) a pearl

   Synonyms: मोती (motī), मुक्ता (muktā)

Declension

Declension of मौक्तिक (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	मौक्तिक mauktik	मौक्तिक mauktik
oblique	मौक्तिक mauktik	मौक्तिकों mauktikõ
vocative	मौक्तिक mauktik	मौक्तिको mauktiko

Further reading

• Dāsa, Śyāmasundara (1965–1975) “मौक्तिक”, in Hindī Śabdasāgara [lit. Sea of Hindi words] (in Hindi), Kashi [Varanasi]: Nagari Pracarini Sabha

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• মৌক্তিক (Assamese script)
• ᬫᭁᬓ᭄ᬢᬶᬓ (Balinese script)
• মৌক্তিক (Bengali script)
• 𑰦𑰻𑰎𑰿𑰝𑰰𑰎 (Bhaiksuki script)
• 𑀫𑁅𑀓𑁆𑀢𑀺𑀓 (Brahmi script)
• မော်က္တိက (Burmese script)
• મૌક્તિક (Gujarati script)
• ਮੌਕ੍ਤਿਕ (Gurmukhi script)
• 𑌮𑍌𑌕𑍍𑌤𑌿𑌕 (Grantha script)
• ꦩꦻꦴꦏ꧀ꦠꦶꦏ (Javanese script)
• 𑂧𑂸𑂍𑂹𑂞𑂱𑂍 (Kaithi script)
• ಮೌಕ್ತಿಕ (Kannada script)
• មៅក្តិក (Khmer script)
• ເມົາກ຺ຕິກ (Lao script)
• മൗക്തിക (Malayalam script)
• ᠮᠣᠣᡬᢠᡳᡬᠠ (Manchu script)
• 𑘦𑘼𑘎𑘿𑘝𑘱𑘎 (Modi script)
• ᠮᠣᠧᠸᠠᢉᢐᠢᢉᠠ (Mongolian script)
• 𑧆𑧝𑦮𑧠𑦽𑧒𑦮 (Nandinagari script)
• 𑐩𑑁𑐎𑑂𑐟𑐶𑐎 (Newa script)
• ମୌକ୍ତିକ (Odia script)
• ꢪꣃꢒ꣄ꢡꢶꢒ (Saurashtra script)
• 𑆩𑆿𑆑𑇀𑆠𑆴𑆑 (Sharada script)
• 𑖦𑖻𑖎𑖿𑖝𑖰𑖎 (Siddham script)
• මෞක‍්තික (Sinhalese script)
• 𑩴𑩘𑩜 𑪙𑩫𑩑𑩜 (Soyombo script)
• 𑚢𑚵𑚊𑚶𑚙𑚮𑚊 (Takri script)
• மௌக்திக (Tamil script)
• మౌక్తిక (Telugu script)
• เมากฺติก (Thai script)
• མཽ་ཀྟི་ཀ (Tibetan script)
• 𑒧𑒾𑒏𑓂𑒞𑒱𑒏 (Tirhuta script)
• 𑨢𑨈𑨋𑩇𑨙𑨁𑨋 (Zanabazar Square script)

Etymology

From मुक्त (mukta, “pearl”) +‎ -इक (-ika, diminutive).

Pronunciation

• (Classical) IPA^(key): /ˈmɑwk.t̪i.kɐ/, [ˈmɑwk̚.t̪i.kɐ]

Noun

मौक्तिक • (mauktika) stem, m or n

1. (Classical Sanskrit) a pearl

Declension

Masculine a-stem declension of मौक्तिक (mauktika)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	मौक्तिकः mauktikaḥ	मौक्तिकौ mauktikau	मौक्तिकाः mauktikāḥ
Vocative	मौक्तिक mauktika	मौक्तिकौ mauktikau	मौक्तिकाः mauktikāḥ
Accusative	मौक्तिकम् mauktikam	मौक्तिकौ mauktikau	मौक्तिकान् mauktikān
Instrumental	मौक्तिकेन mauktikena	मौक्तिकाभ्याम् mauktikābhyām	मौक्तिकैः mauktikaiḥ
Dative	मौक्तिकाय mauktikāya	मौक्तिकाभ्याम् mauktikābhyām	मौक्तिकेभ्यः mauktikebhyaḥ
Ablative	मौक्तिकात् mauktikāt	मौक्तिकाभ्याम् mauktikābhyām	मौक्तिकेभ्यः mauktikebhyaḥ
Genitive	मौक्तिकस्य mauktikasya	मौक्तिकयोः mauktikayoḥ	मौक्तिकानाम् mauktikānām
Locative	मौक्तिके mauktike	मौक्तिकयोः mauktikayoḥ	मौक्तिकेषु mauktikeṣu

Neuter a-stem declension of मौक्तिक (mauktika)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	मौक्तिकम् mauktikam	मौक्तिके mauktike	मौक्तिकानि mauktikāni
Vocative	मौक्तिक mauktika	मौक्तिके mauktike	मौक्तिकानि mauktikāni
Accusative	मौक्तिकम् mauktikam	मौक्तिके mauktike	मौक्तिकानि mauktikāni
Instrumental	मौक्तिकेन mauktikena	मौक्तिकाभ्याम् mauktikābhyām	मौक्तिकैः mauktikaiḥ
Dative	मौक्तिकाय mauktikāya	मौक्तिकाभ्याम् mauktikābhyām	मौक्तिकेभ्यः mauktikebhyaḥ
Ablative	मौक्तिकात् mauktikāt	मौक्तिकाभ्याम् mauktikābhyām	मौक्तिकेभ्यः mauktikebhyaḥ
Genitive	मौक्तिकस्य mauktikasya	मौक्तिकयोः mauktikayoḥ	मौक्तिकानाम् mauktikānām
Locative	मौक्तिके mauktike	मौक्तिकयोः mauktikayoḥ	मौक्तिकेषु mauktikeṣu

Descendants

• Prakrit: 𑀫𑁄𑀢𑁆𑀢𑀺𑀅 (mŏttia), 𑀫𑀼𑀢𑁆𑀢𑀺𑀅 (muttia); 𑀫𑁴𑀢𑁆𑀢𑀺𑀬 (mŏttiya)
  • Ahirani: मोती (motī)
  • Sauraseni Apabhramsa: मोत्तिउ
    • Braj: मोती (motī)
    • Hindustani: motī

      Hindi: मोती

      Urdu: موتِی (motī)

    • →? Tibetan: མུ་ཏིག (mu tig)
  • Assamese: মোতি (müti)
  • Middle Bengali: মুতি (muti)
    • Bengali: মোতি (mōti) (< Hindustani موتِی (motī) / मोती (motī))
  • Dogri: motī

    Devanagari script: मोती

    Dogra script: 𑠢𑠵𑠙𑠮

  • Old Gujarati: मोती (motī)
    • Gojri: موتی
    • Gujarati: મોતી (motī)
    • Malvi: मोती (motī)
    • Marwari:

      Devanagari script: मोती (motī)

      Mahajani script: 𑅬𑅔𑅣𑅑 (moti)

  • Kachchi: મોતી (motī)
  • Konkani: motī̃

    Devanagari script: मोतीं

    Kannada script: ಮೊತಿಂ

    Latin script: motim

  • Maithili: mōti

    Devanagari script: मोति

    Tirhuta script: 𑒧𑒼𑒞𑒱

  • Old Marathi: motī

    Devanagari script: मोती

    Modi script: 𑘦𑘻𑘝𑘲

    • Marathi: मोती (motī)
  • Nepali: मोती (motī)
  • Odia: ମୋତି (moti)
  • Old Punjabi: ਮੋਤੀ (motī)
    • Punjabi: motī

      Gurmukhi script: ਮੋਤੀ

      Shahmukhi script: موتی

  • Sindhi: motī

    Arabic script: موتِي

    Devanagari script: मोती

    Khudawadi script: 𑋗𑋧𑋍𑋢

• → Hindi: मौक्तिक (mauktik) (learned)
• → Kannada: ಮೌಕ್ತಿಕ (mauktika) (learned)

Further reading

• Monier Williams (1899) “मौक्तिक”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 836.
• Hellwig, Oliver (2010-2024) “mauktika”, in DCS - The Digital Corpus of Sanskrit, Berlin, Germany.
• Apte, Vaman Shivram (1890) “मौक्तिक”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan
• Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “mauktika”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press