ผู้ประศาสน์การ

Thai

Etymology

From ผู้ (pûu, “person; man”, used as agent noun prefix) +‎ ประศาสน์ (“to govern; to administer; to rule”) +‎ การ (gaan, “activity; affair; business”).

Pronunciation

Orthographic		ผู้ประศาสน์การ pʰ ū ˆ p r a ɕ ā s n ʻ k ā r
Phonemic		พู่-ปฺระ-สาด-กาน b ū ˋ – p ̥ r a – s ā ɗ – k ā n
Romanization	Paiboon	pûu-bprà-sàat-gaan
	Royal Institute	phu-pra-sat-kan
(standard) IPA(key)		/pʰuː˥˩.pra˨˩.saːt̚˨˩.kaːn˧/(R)

Noun

ผู้ประศาสน์การ • (pûu-bprà-sàat-gaan) (classifier คน)

1. (historical) head (of a university), as rector, president, chancellor, etc.
   • 1933 March 20, “พระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมือง พุทธศักราช ๒๔๗๖”, in ราชกิจจานุเบกษา‎^[1], volume 50, Bangkok: สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี, retrieved 2019-09-29, pages 1009–1010:

     มาตรา ๘ ให้มหาวิทยาลัยนี้อยู่ในความควบคุมดูแลของคณะกรรมการซึ่งประกอบด้วยนายกรัฐมนตรี รัฐมนตรีว่าการกระทรวงธรรมการ ผู้ประศาสน์การมหาวิทยาลัย...

     mâat-dtraa · bpɛ̀ɛt · hâi má-hǎa-wít-tá-yaa-lai níi yùu nai kwaam-kûuap-kum-duu-lɛɛ kɔ̌ɔng ká-ná-gam-má-gaan sʉ̂ng bprà-gɔ̀ɔp dûai naa-yók-rát-tà-mon-dtrii · rát-tà-mon-dtrii wâa-gaan grà-suuang tam-má-gaan · pûu-bprà-sàat-gaan má-hǎa-wít-tá-yaa-lai ...

     Section 8 This University shall be under the supervision of a commission which consists of the Prime Minister, the Minister of Education, the Rector of the University...

   • 1935 March 1, “ประกาศมหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมือง เรื่อง ผู้ประศาสน์การมหาวิทยาลัยกลับจากราชการต่างประเทศได้เข้ารับตำแหน่งแล้ว ลงวันที่ ๑ กุมภาพันธ์ ๒๔๗๘”, in ราชกิจจานุเบกษา‎^[2], volume 52, Bangkok: สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี, retrieved 2019-09-29, page 3674:

     ด้วยบัดนี้หลวงประดิษฐ์มนูธรรมผู้ประศาสน์การมหาวิทยาลัยกลับจากราชการต่างประเทศได้เข้ารับตำแหน่งแล้ว...

     dûai bàt-níi lǔuang bprà-dìt má-nuu-tam pûu-bprà-sàat-gaan má-hǎa-wít-tá-yaa-lai glàp jàak râat-chá-gaan dtàang-bprà-têet dâai kâo ráp dtam-nɛ̀ng lɛ́ɛo ...

     Whereas now Luang Pradit Manu Tham, Rector of the University, [has] returned from [his] official service aboard [and] has already [re-]assumed [his] position...

Usage notes

• Historically, the term was only used for the University of Moral and Political Sciences (present-day Thammasat University) from 1933 to 1952, after which the post was renamed อธิการบดี (à-tí-gaan-bɔɔ-dii).

Synonyms

• ผู้บัญชาการ (pûu-ban-chaa-gaan)
• อธิการบดี (à-tí-gaan-bɔɔ-dii)

 

Related terms

• ครูใหญ่ (kruu-yài)
• ผู้กำกับการ
• ผู้จัดการ (pûu-jàt-gaan)
• ผู้บังคับการ
• ผู้บัญชาการ (pûu-ban-chaa-gaan)
• ผู้ว่าการ (pûu-am-nuai-gaan)
• ผู้อำนวยการ (pûu-am-nuai-gaan)
• อาจารย์ใหญ่ (aa-jaan-yài)