Appendix:Hupdë word list
Jump to navigation
Jump to search
Hupdë word list from González (2000) (called Hupda by González 2000):[1]
González (2000)[edit]
| Spanish gloss | Hupdë |
|---|---|
| acá | dɛ̃ũbã |
| agua | dɛ |
| aguja | ut |
| allá | hʌʌt |
| amarrar | ɟãtab |
| animal | tʌ̃ |
| aquí | dɯ̃t |
| árbol | tɛg |
| arena | wɛgɟʌ |
| arpón | akpãʌ̃ |
| bailar | ɟãbĩ |
| bajar | hiihabĩ |
| barriga | pid |
| basura | hɛabʌg |
| blanco (color) | tɯhɯbʌg |
| blanco (hombre) | kadiba |
| bueno | dãũ |
| cabeza (cerebro) | dũkʌ̃dʌ̃ɛ̃ |
| calor | kɯã |
| caminar | habãghagʌ̃ɛ̃ĩ |
| camisa | tɯcɯdĩpʌ |
| cantar | ɟãbĩ |
| carne | hũũ |
| cazar | habãghũũbɛ |
| ceniza | tɛgpʌp |
| cerca | kʌã |
| cinco | capʌ̃ʌ̃ap |
| cocinar | cɛui |
| codo | tɯka |
| comer | wɛdĩ |
| ¿cómo? | dĩʌ̃bdʌ̃hĩ |
| ¿con quién? | uikui |
| conmigo | ãkui |
| corazón | tɯhagwag |
| ¿cuándo? | huabĩ |
| cuatro | bapdĩap |
| cuello | cɛug |
| cuerda | ɟag |
| decir | dɯdĩ |
| día | wag |
| diente | tag |
| diez | dapʌ̃ʌ̃ap |
| ¿dónde? | hʌ̃tĩ |
| dormir | ʌ̃ĩ |
| dos | bʌʌ |
| él | ɟap |
| ella | ɟapãĩ |
| ellos | ɟap |
| empujar | tɯihabdʌ̃hĩ |
| enterrar | kɛ̃ɛ̃ |
| escupir | cɛi |
| espalda | tɯcudti |
| estrella | wɛdʌbɛ̃ |
| flaco | tucaɟap |
| frió | tutã |
| fuego | tɛghʌd |
| fumar | udĩ |
| gancho | daidak |
| gente | ɟuhup |
| gordo | tudaɟap |
| grande | tɯpʌg |
| hacha | bʌ̃b |
| hermana | acutãĩ |
| hermano | acɯt |
| hígado | tɯhʌʌ |
| hilo | ɟuɟãcudɛg |
| hinchazón | papã |
| hoja | cukɛt |
| hombre | tɯɟi |
| hueso | tɯka |
| huevo | tip |
| avar | cidĩ |
| lejos | wɛɛ |
| lengua | dʌ̃kɛd |
| luna | wɛdʌ |
| lleno | wɛpã |
| llover | dɛdʌɟĩ |
| madre | ɟã |
| malo | tɛ̃hɛ̃ |
| mamar (chupar) | pudĩ |
| mano | pʌ̃ʌ̃ |
| matar | ubĩ |
| mentira | idiɟɛ̃hĩ |
| mojado | wɛi |
| morder | kʌhi |
| morir | bʌi |
| mucho, bastante | ãũ |
| mujer | ɟapãĩ |
| mundo | dĩhũcaa |
| nadar | cʌbĩ |
| nariz | tʌɟ |
| negro | tɯcaa |
| niebla | cʌktut |
| niña | dʌɟapãĩ |
| niño | dʌdɛ |
| no | dɛ̃ |
| noche | cɛʌb |
| nosotros | ɯ̃d |
| nube | cɯuk |
| nueve | capʌ̃ʌ̃butuwʌ |
| ocho | capʌ̃ʌ̃bapdĩpʌ̃ʌ̃cakɛdɛ |
| oír | baidʌi |
| ojo | tabʌg |
| oreja | witʌk, buitʌk |
| padre | ip |
| pantalón | ciduda |
| pelo | pããt |
| pepa | ag |
| pequeño | tɯtɛ̃hĩp |
| perro | ɟãabbɛ |
| pez | hʌp |
| pie | ka |
| piedra | paɛ |
| piel, cuero | tɯhudbʌk |
| pierna | tɯka |
| pluma | tɛgwʌg |
| poco | tɛ̃hĩp |
| ¿por qué? | dĩkii |
| pulga | cɛ̃b |
| pulmón | kuku |
| ¿qué? | ɟɛ̃, dʌ̃hĩ |
| quemar | tʌhut |
| raíz | ti |
| rasgar | cɛ̃ũ |
| rebalse | dɛhia |
| reír | bũhũĩ |
| remar | hãẽ |
| río | tʌbĩ |
| rocío de agua | tʌbɛitutdɛibĩ |
| rodilla | tɯka |
| rojo (color) | tɯhɛɟ |
| romper | bahi |
| saber | ɟãpãhɛ̃ |
| sal | bʌʌ |
| sangre | ɟiu |
| seis | capãpʌ̃ʌ̃hɯ adʌ̃daga |
| selva | dɯcaa, tɛgdɯ |
| semilla | ag |
| serpiente (boa) | wɯbãg |
| si | ãũ |
| siete | bʌʌpʌ̃ʌ̃cakɛdɛ |
| sol | wɛdʌ |
| sombrero | cãpɛ̃ã |
| soplar | tudʌi |
| subir | paɛ |
| sucio | caʌ |
| tejer canasto | kudĩ |
| trabajar | bɯi |
| trompa | tʌɟ |
| tú | ãb |
| uno | cacabɛ̃ |
| untar mojojoy | hʌʌ |
| vacío | wɛpdɯ̃ |
| erde | tɯhai |
| viejo | bugĩ |
| viento | dãʌ̃ |
| volar | baidʌi |
| volver | baidɛdĩ |
| yo | ã |
References[edit]
- ^ González de Pérez, María Setlla (ed). 2000. Lenguas indígenas de Colombia: una visión descriptiva. Bogotá: Instituto Caro y Cuervo.