grać

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search
See also: grac

Old Polish[edit]

Etymology[edit]

Clipping of igrać. First attested in the 15th century.

Pronunciation[edit]

  • IPA(key): (10th–15th CE) /ɡrat͡ɕ/
  • IPA(key): (15th CE) /ɡrat͡ɕ/

Verb[edit]

grać impf

  1. to play (to participate in a game)
    • 1874-1891 [Middle of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności, volume XXII, page 320:
      *Syą dzyeczy czysthe, male, malem sythe, graya, zgodni szą, richlo daya, czyrzpya
      [Są dzieci czyste, małe, małem syte, grają, zgodny są, rychło dają, cirzpią]
  2. to gamble
    • 1853 [End of the 15th century], Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Piśmiennictwo polskie od czasów najdawniejszych aż do roku 1830, volume 4, page 137:
      Dwą kostarze... szobą (leg. z sobą) gygraly, w boze gymyą yeden gygral..., drugy w gymyą dyablą yesth gral
      [Dwa kostarze... z sobą jigrali, w boże jimię jeden jigrał..., drugi w jimię diabła jest grał]

Derived terms[edit]

nouns
verbs

Related terms[edit]

nouns

Descendants[edit]

  • Masurian: gracz
  • Polish: grać
  • Silesian: grać

References[edit]

Polish[edit]

Pronunciation[edit]

Etymology 1[edit]

Inherited from Old Polish grać. By surface analysis, clipping of igrać. Compare Kashubian grac.

Verb[edit]

grać impf (perfective zagrać)

  1. (transitive, intransitive) to play (to participate in a game) [+ w (accusative) = what game], [+ z (instrumental) = with/against whom], [+ przeciw (dative) = against whom], [+ o (accusative) = for what]
    grać w piłkę nożnąto play football
    1. (transitive, intransitive) to play (to gamble)
  2. (transitive) to play, to act (to perform a role in a play, movie, etc.)
    Synonyms: kreować, odgrywać, wcielać się
  3. (transitive) to play (to perform or show a play or movie somewhere)
    Synonym: odgrywać
  4. (transitive, intransitive) to play (to produce music using a musical instrument) [+ na (locative) = (on) what instrument]
    Synonym: odgrywać
    grać na gitarzeto play guitar
  5. (transitive) to play (to produce music from a device) [+ z (genitive) = from what device]
    Synonym: odgrywać
  6. (transitive, intransitive) to play (to give off sound)
    Synonym: wygrywać
  7. (intransitive) to play (to attempt to achieve or gain) [+ o (accusative) = for what], [+ na (locative) = (on) what]
    grać na emocjachto play someone's emotions
    grać o wszystkoto play for everything
  8. (transitive) to play, to pretend to be, to act (to act unnaturally or falsely)
    grać głupiegoto play stupid
    Synonyms: odgrywać, udawać
  9. (intransitive) to show (of emotions, to externalize or be seen) [+ w (locative) = in whom]
  10. (intransitive, literary) to shift; to shimmer (to change colors) [+instrumental]
    Synonym: mienić się
  11. (intransitive, colloquial) to play well with (to suit or match something) [+ z (instrumental) = with what]
    Synonyms: harmonizować, pasować, współgrać
  12. (transitive, intransitive, card games) to play (to lay out a card on the table) [+accusative] or [+ w (locative) = what]
    Synonyms: odgrywać, wychodzić, zagrywać
  13. (transitive, intransitive, card games) to play (to accept a particular suit as the winning suit) [+accusative] or [+ w (locative) = what suit]
  14. (transitive, colloquial) to be on (to be in order; to function properly)
    Synonym: klapować
  15. (transitive, obsolete) to play with (to risk) [+instrumental = with what]
    Synonym: bawić się
  16. (intransitive, obsolete) to play, to have fun (to spend time in a fun way)
    Synonym: bawić się
  17. (transitive, obsolete, law) to sue, to litigate
    Synonyms: procesować<procesować się>, prawować się
  18. (intransitive, obsolete, of alcoholic beverages) to bubble; to ferment
  19. (transitive, obsolete, hunting) to sic (to send an animal after one's hunted animal) [+ na (accusative) = after what game]
    Synonym: szczuć
  20. (transitive, Middle Polish) to court (to attempt to attract)
    Synonym: zalecać się
  21. (transitive, Middle Polish) to make fun of, to mock
    Synonym: kpić
  22. (transitive, Middle Polish) to move something quickly
  23. (transitive, Middle Polish) to undulate, to wave (to cause to resemble a wave)
    Synonyms: falować, fałdować
  24. (Middle Polish) The meaning of this term is uncertain. Possibilities include:
    1. (transitive) to fight, to battle, to combat
      Synonym: walczyć
      • 1569, M. Bielski, Sprawa rycerska[2], page c:
        bo ći Bráćiſzkowie niepobożnie żyiąc w prożnowániu nikcżemnieią/ máiąc ná to dwoie Compatibilia/ Nábożeńſtwo w ſercu a Miecże w ręku/ to ieſt/ áby y śpiewał y nieprzyiaćiele bił Kośćiołá świętego/ pobożnieyſze by tho były Preces/ niżli nálewáć feces/ widząc náſzę Polſkę cżęſtho złęgo Sąſiádá gráć
  25. (transitive, Middle Polish, euphemistic) to have sex (to have sexual relations with)
    Synonyms: see Thesaurus:uprawiać seks
Conjugation[edit]
Conjugation of grać impf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive grać
present tense 1st gram gramy
2nd grasz gracie
3rd gra grają
impersonal gra się
past tense 1st grałem,
-(e)m grał
grałam,
-(e)m grała
grałom,
-(e)m grało
graliśmy,
-(e)śmy grali
grałyśmy,
-(e)śmy grały
2nd grałeś,
-(e)ś grał
grałaś,
-(e)ś grała
grałoś,
-(e)ś grało
graliście,
-(e)ście grali
grałyście,
-(e)ście grały
3rd grał grała grało grali grały
impersonal grano
future tense 1st będę grał,
będę grać
będę grała,
będę grać
będę grało,
będę grać
będziemy grali,
będziemy grać
będziemy grały,
będziemy grać
2nd będziesz grał,
będziesz grać
będziesz grała,
będziesz grać
będziesz grało,
będziesz grać
będziecie grali,
będziecie grać
będziecie grały,
będziecie grać
3rd będzie grał,
będzie grać
będzie grała,
będzie grać
będzie grało,
będzie grać
będą grali,
będą grać
będą grały,
będą grać
impersonal będzie grać się
conditional 1st grałbym,
bym grał
grałabym,
bym grała
grałobym,
bym grało
gralibyśmy,
byśmy grali
grałybyśmy,
byśmy grały
2nd grałbyś,
byś grał
grałabyś,
byś grała
grałobyś,
byś grało
gralibyście,
byście grali
grałybyście,
byście grały
3rd grałby,
by grał
grałaby,
by grała
grałoby,
by grało
graliby,
by grali
grałyby,
by grały
impersonal grano by
imperative 1st niech gram grajmy
2nd graj grajcie
3rd niech gra niech grają
active adjectival participle grający grająca grające grający grające
passive adjectival participle grany grana grane grani grane
contemporary adverbial participle grając
verbal noun granie

or obsolete

Conjugation of grać impf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive grać
present tense 1st graję grajemy
2nd grajesz grajecie
3rd graje grają
impersonal graje się
past tense 1st grałem,
-(e)m grał
grałam,
-(e)m grała
grałom,
-(e)m grało
graliśmy,
-(e)śmy grali
grałyśmy,
-(e)śmy grały
2nd grałeś,
-(e)ś grał
grałaś,
-(e)ś grała
grałoś,
-(e)ś grało
graliście,
-(e)ście grali
grałyście,
-(e)ście grały
3rd grał grała grało grali grały
impersonal grano
future tense 1st będę grał,
będę grać
będę grała,
będę grać
będę grało,
będę grać
będziemy grali,
będziemy grać
będziemy grały,
będziemy grać
2nd będziesz grał,
będziesz grać
będziesz grała,
będziesz grać
będziesz grało,
będziesz grać
będziecie grali,
będziecie grać
będziecie grały,
będziecie grać
3rd będzie grał,
będzie grać
będzie grała,
będzie grać
będzie grało,
będzie grać
będą grali,
będą grać
będą grały,
będą grać
impersonal będzie grać się
conditional 1st grałbym,
bym grał
grałabym,
bym grała
grałobym,
bym grało
gralibyśmy,
byśmy grali
grałybyśmy,
byśmy grały
2nd grałbyś,
byś grał
grałabyś,
byś grała
grałobyś,
byś grało
gralibyście,
byście grali
grałybyście,
byście grały
3rd grałby,
by grał
grałaby,
by grała
grałoby,
by grało
graliby,
by grali
grałyby,
by grały
impersonal grano by
imperative 1st niech graję grajmy
2nd graj grajcie
3rd niech graje niech grają
active adjectival participle grający grająca grające grający grające
passive adjectival participle grany grana grane grani grane
contemporary adverbial participle grając
verbal noun granie
Derived terms[edit]
adjectives
nouns
interjections
phrases
proverbs
interjection
verbs
verbs
Related terms[edit]
adjectives
nouns

Trivia[edit]

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), grać is one of the most used words in Polish, appearing 8 times in scientific texts, 11 times in news, 3 times in essays, 17 times in fiction, and 33 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 72 times, making it the 895th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]

Etymology 2[edit]

Inherited from Proto-Slavic *grajati. First attested in the 18th century.[2]

Verb[edit]

grać impf

  1. (intransitive, hunting, of capercaillies and black grouse) to make a characteristic call during courtship display
  2. (intransitive, hunting, of hounds) to bark loudly and fiercely while chasing game
    Hypernym: szczekać
Conjugation[edit]
Conjugation of grać impf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive grać
present tense 1st gram gramy
2nd grasz gracie
3rd gra grają
impersonal gra się
past tense 1st grałem,
-(e)m grał
grałam,
-(e)m grała
grałom,
-(e)m grało
graliśmy,
-(e)śmy grali
grałyśmy,
-(e)śmy grały
2nd grałeś,
-(e)ś grał
grałaś,
-(e)ś grała
grałoś,
-(e)ś grało
graliście,
-(e)ście grali
grałyście,
-(e)ście grały
3rd grał grała grało grali grały
impersonal grano
future tense 1st będę grał,
będę grać
będę grała,
będę grać
będę grało,
będę grać
będziemy grali,
będziemy grać
będziemy grały,
będziemy grać
2nd będziesz grał,
będziesz grać
będziesz grała,
będziesz grać
będziesz grało,
będziesz grać
będziecie grali,
będziecie grać
będziecie grały,
będziecie grać
3rd będzie grał,
będzie grać
będzie grała,
będzie grać
będzie grało,
będzie grać
będą grali,
będą grać
będą grały,
będą grać
impersonal będzie grać się
conditional 1st grałbym,
bym grał
grałabym,
bym grała
grałobym,
bym grało
gralibyśmy,
byśmy grali
grałybyśmy,
byśmy grały
2nd grałbyś,
byś grał
grałabyś,
byś grała
grałobyś,
byś grało
gralibyście,
byście grali
grałybyście,
byście grały
3rd grałby,
by grał
grałaby,
by grała
grałoby,
by grało
graliby,
by grali
grałyby,
by grały
impersonal grano by
imperative 1st niech gram grajmy
2nd graj grajcie
3rd niech gra niech grają
active adjectival participle grający grająca grające grający grające
contemporary adverbial participle grając
verbal noun granie
Derived terms[edit]
noun
phrases

References[edit]

  1. ^ Ida Kurcz (1990) “grać”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language]‎[1] (in Polish), volume 1, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 136
  2. ^ Boryś, Wiesław (2005) “grać II”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN

Further reading[edit]

  • grać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • grać in Polish dictionaries at PWN
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “grać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • GRAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 03.03.2016
  • Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “grać”, in Słownik języka polskiego[3]
  • Aleksander Zdanowicz (1861) “grać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861[4]
  • J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “grać”, in Słownik języka polskiego[5] (in Polish), volume 1, Warsaw, page 895
  • grać in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego

Silesian[edit]

Etymology[edit]

Inherited from Old Polish grać.

Pronunciation[edit]

Verb[edit]

grać impf

  1. (transitive, intransitive) to play; to gamble (to participate in a certain game,, i.e. football or poker) [+accusative], [+ na (accusative)], or [+ w (accusative meanswhat)]
  2. (transitive, intransitive) to play (to produce music using a musical instrument) [+accusative = what], [+ na (locative) = (on) what instrument]
  3. (reflexive with sie) to play (to pretend to be; to take on an imagined role) [+ za (accusative) = whom/what role]

Conjugation[edit]

Conjugation of grać impf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive grać
present tense 1st grōm grōmy
2nd grŏsz grŏcie
3rd grŏ grajōm
past tense 1st grołch,
grołech,
groł żech
grałach
grała żech
grałoch1)
grało żech
1)
gralimy,
gralichmy
grałymy,
grałychmy
2nd grołś,
grołeś,
groł żeś
grałaś
grała żeś
grałoś1)
grało żeś
1)
graliście,
grali żeście
grałyście,
grały żeście
3rd groł grała grało grali grały
future tense 1st bydã groł,
bydã grać
bydã grała,
bydã grać
bydã grało,1)
bydã grać
bydymy grali,
bydymy grać
bydymy grały,
bydymy grać
2nd bydziesz groł,
bydziesz grać
bydziesz grała,
bydziesz grać
bydziesz grało,1)
bydziesz grać
bydziecie grali,
bydziecie grać
bydziecie grały,
bydziecie grać
3rd bydzie groł,
bydzie grać
bydzie grała,
bydzie grać
bydzie grało,
bydzie grać
bydōm grali,
bydōm grać
bydōm grały,
bydōm grać
pluperfect tense2)
1st bōłch groł,
bōłech groł,
bōł żech groł
byłach grała
była żech grała
byłoch grało1)
było żech grało
1)
byli my grali,
bylichmy grali
były my grały,
byłychmy grały
2nd bōłś groł,
bōłeś groł,
bōł żeś groł
byłaś grała
była żeś grała
byłoś grało1)
było żeś grało
1)
byliście grali,
byli żeście grali
byłyście grały,
były żeście grały
3rd bōł groł była grała było grało1)
były my grali,
byłychmy grali
były grały
conditional 1st bych groł bych grała byście grali by my grały,
bychmy grały
2nd byś groł byś grała byście grali byście grały
3rd by groł by grała by grało by grali by grały
imperative 1st niych grōm grejmy
2nd grej grejcie
3rd niych grŏ niych grajōm
active adjectival participle grajōncy grajōncŏ grajōnce grajōncy grajōnce
passive adjectival participle grany granŏ grane grani grane
verbal noun granie
1) Personal neuter forms might be considered nonstandard, protological, or nonce, appearing mostly in literature to refer to grammatically neuter nouns, however might also be used for people who prefer neuter forms.
2) The pluperfect is either archaic or obsolete and now used for conditional in the past.

Derived terms[edit]

nouns
verbs

Related terms[edit]

nouns

Further reading[edit]

  • grac in dykcjonorz.eu
  • grać in silling.org
  • Henryk Jaroszewicz (2022) “grać”, in Zasady pisowni języka śląskiego (in Polish), Siedlce: Wydawnictwo Naukowe IKR[i]BL, page 81
  • Aleksandra Wencel (2023) “grać, grać śe”, in Dykcjůnôrz ślų̊sko-polski[6], pages 248-249